ProZ.com translation contests »
25th translation contest: "Alien first impressions" » English to Armenian » Entry by Karine Asatryan


Source text in English

Translation by Karine Asatryan (#31771)

Imagine dining in a European capital where you do not know the local language. The waiter speaks little English, but by hook or by crook you manage to order something on the menu that you recognise, eat and pay for. Now picture instead that, after a hike goes wrong, you emerge, starving, in an Amazonian village. The people there have no idea what to make of you. You mime chewing sounds, which they mistake for your primitive tongue. When you raise your hands to signify surrender, they think you are launching an attack.

Communicating without a shared context is hard. For example, radioactive sites must be left undisturbed for tens of thousands of years; yet, given that the English of just 1,000 years ago is now unintelligible to most of its modern speakers, agencies have struggled to create warnings to accompany nuclear waste. Committees responsible for doing so have come up with everything from towering concrete spikes, to Edvard Munch’s “The Scream”, to plants genetically modified to turn an alarming blue. None is guaranteed to be future-proof.

Some of the same people who worked on these waste-site messages have also been part of an even bigger challenge: communicating with extraterrestrial life. This is the subject of “Extraterrestrial Languages”, a new book by Daniel Oberhaus, a journalist at Wired.

Nothing is known about how extraterrestrials might take in information. A pair of plaques sent in the early 1970s with Pioneer 10 and 11, two spacecraft, show nude human beings and a rough map to find Earth—rudimentary stuff, but even that assumes aliens can see. Since such craft have no more than an infinitesimal chance of being found, radio broadcasts from Earth, travelling at the speed of light, are more likely to make contact. But just as a terrestrial radio must be tuned to the right frequency, so must the interstellar kind. How would aliens happen upon the correct one? The Pioneer plaque gives a hint in the form of a basic diagram of a hydrogen atom, the magnetic polarity of which flips at regular intervals, with a frequency of 1,420MHz. Since hydrogen is the most abundant element in the universe, the hope is that this sketch might act as a sort of telephone number.
Պատկերացրու`ճաշում ես եվրոպական մի մայրաքաղաքում ու չես տիրապետում տեղացիների լեզվին: Մատուցողը փոքր-ինչ խոսում է անգլերեն, բայց մի կերպ քեզ հաջողվում է ինչ-որ ծանոթ բան պատվիրել կերակրացանկից, որն ուտում ես ու վճարում դրա համար: Հիմա պատկերացրու, որ դրա փոխարեն, անհաջող զբոսանքից հետո հայտնվում ես ամազոնյան մի գյուղում: Տեղացիները անգամ գաղափար չունեն թե քեզ համար ինչ պատրասեն: Դու նմանակում ու ծամելու ձայներ ես հանում, որոնք նրանց կողմից հասկանցվում են որպես քո մայրենի լեզվի դրսևորում: Երբ ձեռքերդ բարձրացնում ես ի նշան հանձնվելու, նրանք դա որպես հաձակում են ընկալում:
Առանց ընդհանուր համատեքստի շփումը դժվար բան է: Օրինակ ռադիոակտիվ տեղանքները կարող են տասնյակ տարիներ մնալ առանց զգացնել տալու, այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ընդամենը 1000 տարվա վաղեմության անգլերեն լեզուն այսօր հասկանալի չէ ժամանակակից անգլախոս հասարակության մեծ մասի համար, գործակալությունները մեծ դժվարությունների են հանդիպում այդ թափոններին ուղեկցող զգուշացումները ստեղծելիս: Համապատասխան պատասխանատու կազմակերպությունները փորձել են ամեն ինչ`վեր խոյացող բետոնե ցիցերից, Էդվարդ Մունկի «Ճիչ»-ից մինչև գենետիկորեն փոփոխության ենթարկված տագնապալիորեն կապույտին տվող բույսեր: Ոչ մեկը չի երաշխավորում այդ մտքի փոխանցելիությունը ապագայում: Այս թափոնների տեղանքների հետ կապված հաղորդագրությունների վրա աշխատողներն ավելի մեծ մարտահրավերների հետ են առնչվել`այն է` այլմոլորակայինների հետ հաղորդակցումը: Ահավասիկ, սա է Wired-ի լրագրող Դանիել Օբերհաուսի նոր գրքի`«Արտաերկրային լեզուներ» գրքի թեման:
Ոչ մի բան հայտնի չէ այն բանի մասին, թե այլմոլորակայիններն ինչպես են ընկալում տեղեկությունը: 1970-ականների սկբին երկու տիեզերանավեր` Պիոներ 10 և 11-ով ուղարկված երկու ցուցանակների վրա պատկերված են մերկ մարդիկ և Երկրի տեղը մոտավոր նկարագրող քարտեզ` տարրական հասկացողություններ, բայց նույնիսկ դրանց հիմքում ընկած է այն ենթադրությունը, որ այլմոլորակայինները օժված են տեսողությամբ: Քանի որ այսպիսի տիեզերական թռչող օբյեկտները գտնելու հավանականությունը չափազանց փոքր է, լույսի արագությամբ Երկրից արձակված ռադիոհաղորդագրությունն ավելի հավանական է, որ նպատակակետին կհանդիպի: Այնուամենայնիվ, ինչքան որ երկրային ռադիոալիքը պետք է ճիշտ հաճախության վրա լինի, այնքան էլ` այդ ալիքն ընդունող արտաերկրային մարմինը: Ինչքան է մեծ հավանականությունը, որ այլմոլորակայինները կհայտնվեն ճիշտ ալիքի վրա: Pinoneer-ի ցուցանակը գաղափարը փոխանցում է ջրածնի ատոմի հիմնական սխեմայի տեսքով, որի մագնիսական բևեռականությունը փոփոխվում է կանոնավոր ընդմիջումներով`1.420 ՄՀց հաճախությամբ: Քանի որ ջրածինը տիեզերքում անմենահաճախ հանդիպող տարրն է, հույս կա, որ այս նախագիծը կարող է հանդիսանալ հեռախոսի համարի նման մի բան:


Discuss this entry