Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.
Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.
Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.
Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.
Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle. | Wie het die eerste noodlottige tamatie gegooi wat tot die uitbreek van die La Tomatina-revolusie gelei het? Die feit is, niemand weet nie. Dalk was dit ʼn anti-Franco-rebellie of ʼn karnaval wat handuit geruk het. Volgens die mees populêre weergawe van die storie was daar tydens die 1945-viering van die Los Gigantes-fees (ʼn optog van reuse papiermâchépoppe) ʼn klompie plaaslike inwoners wat met ʼn straatgeveg wou aandag trek. Hulle het op ʼn groentewaentjie afgekom en mekaar met ryp tamaties begin gooi. Onskuldige omstanders het nie op hulle laat wag nie en kort voor lank het die toneel in ʼn massiewe skermutseling van vlieënde vrugte ontaard. Die opstokers moes die tamatieverkopers vergoed, maar dit het nie die herhaling van soortgelyke tamatiegevegte – en die geboorte van ʼn nuwe tradisie – gekeer nie. Uit vrees dat die balhorigheid gaan eskaleer, het die owerhede in die vyftigerjare ʼn reeks verbiedinge op hierdie verrigtinge geplaas, dit afgeskaf en toe weer ingestel. In 1952 is ʼn paar oortreders gevange gehou totdat openbare protes tot hulle vrylating gelei het. Die bekendste en seker vermetelste demonstrasie teen die tamatiewette het in 1957 plaasgevind toe voorstanders ʼn kamstige tamatiebegrafnis gehou het, kompleet met ʼn kis en ʼn stoet. Na 1957 het die plaaslike owerheid besluit om die stryd gewonne te gee, ʼn paar reëls neergelê en met die verspotte tradisie vir lief geneem. Alhoewel die tamaties steeds die kollig steel, word die finale kragmeting deur ʼn week se feestelikhede voorafgegaan waartydens Buñol se beskermheiliges, die Maagd Maria en St. Louis Bertrand, op jolige Spaanse wyse met straatoptogte, musiek en vuurwerke gevier word. Om jou kragte vir die naderende skermutseling op te bou, word ʼn epiese paella op die vooraand van die veldslag bedien, ʼn ikoniese Valenciaanse rysgereg met seekos, saffraan en olyfolie. Vandag word hierdie baldadige fees met ʼn mate van orde gevier. Organiseerders het selfs ʼn spesiale, smaaklose tamatiekultivar vir die jaarlikse gebeurtenis gekweek. Die feestelikheid skop om tienuur die oggend af wanneer deelnemers wedywer om ʼn stuk ham van ʼn vetgesmeerde paal af te kry. Toeskouers spuit die klouteraars met water terwyl daar in die strate gesing en gedans word. Wanneer die kerkklok sy twaalfde slag slaan, maak tamatiebelaaide vragmotors hulle opwagting terwyl ʼn koor van “To-ma-te, to-ma-te!” ʼn crescendo bereik. Die hoofverrigtinge word met die afvuur van ʼn waterkanon geopen. Dis uiteindelik tyd vir die vermorseling en lansering van tamaties in volskaalse aanvalle op mededingers. Klompe tamatieprojektiele streep deur die lug, ander word tromp-op op die vyand afgevuur en nog ʼn spul word sommer per hand op die naaste opponent geplant. Ongeag jou tegniek, teen die laaste tamatie sal jy heel anders lyk (en voel). Amper ʼn uur later baljaar tamatiebedruipte manskappe in ʼn sopperige straatsalsa, en wanneer ʼn tweede kanonskoot die einde van die veldslag aankondig, het daar kwalik enigiets oorgebly wat lyk asof dit eens op ʼn tyd ʼn tamatie was. |