This site uses cookies.
Some of these cookies are essential to the operation of the site,
while others help to improve your experience by providing insights into how the site is being used.
For more information, please see the ProZ.com privacy policy.
This person has a SecurePRO™ card. Because this person is not a ProZ.com Plus subscriber, to view his or her SecurePRO™ card you must be a ProZ.com Business member or Plus subscriber.
Affiliations
This person is not affiliated with any business or Blue Board record at ProZ.com.
Open to considering volunteer work for registered non-profit organizations
Rates
English to Armenian - Standard rate: 0.05 USD per word / 10 USD per hour / 0.14 USD per audio/video minute Armenian to English - Standard rate: 0.05 USD per word / 10 USD per hour / 0.14 USD per audio/video minute Russian to English - Standard rate: 0.05 USD per word / 10 USD per hour / 0.14 USD per audio/video minute Russian to Armenian - Standard rate: 0.05 USD per word / 10 USD per hour / 0.14 USD per audio/video minute English to Russian - Standard rate: 0.05 USD per word / 10 USD per hour / 0.14 USD per audio/video minute
Armenian to Russian - Standard rate: 0.05 USD per word / 10 USD per hour / 0.14 USD per audio/video minute
More
Less
All accepted currencies
U. S. dollars (usd)
Portfolio
Sample translations submitted: 2
English to Armenian: Translation of Ernest Hemingway's "My Old Man" into Armenian General field: Art/Literary Detailed field: Poetry & Literature
Source text - English MY OLD MAN
Ernest Hemingway
(Short Story 1923)
I guess looking at it now my old man was cut out for a fat guy, one of those regular little roly fat guys you see around, but he sure never got that way, except a little toward the last, and then it wasn't his fault, he was riding over the jumps only and he could afford to carry plenty of weight then. I remember the way he'd pull on a rubber shirt over a couple of jerseys and a big sweat shirt over that, and get me to run with him in the forenoon in the hot sun. He'd have, maybe, taken a trial trip with one of Razzo's skins early in the morning after just getting in from Torino at four o'clock in the morning and beating it out to the stables in a cab and then with the dew all over everything and the sun just starting to get going, I'd help him pull off his boots and he'd get into a pair of sneakers and all these sweaters and we'd start out.
"Come on, kid," he'd say, stepping up and down on his toes in front of the jock's dressing room, "let's get moving".
Then we'd start off jogging around the infield once maybe with him ahead running nice and then turn out the gate and along one of those roads with all the trees along both sides of them that run out from San Siro. I'd go ahead of him when we hit the road and I could run pretty stout and I'd look around and he'd be jogging easy just behind me and after a little while I'd look around again and he'd begun to sweat. Sweating heavy and he'd just he clogging it along with his eyes on my back, but when he'd catch me looking at him he'd grin and say, "Sweating plenty?" When my old man grinned nobody could help but grin too. We'd keep right on running out toward the mountains and then my old man would yell "Hey Joe!" and I'd look back and he'd he sitting under a tree with a towel he'd had around his waist wrapped around his neck.
I'd come back and sit down beside him and he'd pull a rope out of his pocket and start skipping rope out in the sun with the sweat pouring off his face and him skipping rope out in the white dust with the rope going cloppetty cloppety clop clop clop and the sun hotter and him working harder up and down a patch of the road. Say it was a treat to see my old man skip rope too. He could whirr it fast or lop it slow and fancy. Say you ought to have seen wops look at us sometimes when they'd come by going into town walking along with big white steers hauling the cart. They sure looked as though they thought the old man was nuts. He'd start the rope whirring till they'd stop dead still and watch him, then give the steers a cluck and a poke with the goad and get going again.
When I'd sit watching him working out in the hot sun I sure felt fond of him. He sure was fun and he done his work so hard and he'd finish up with a regular whirring that'd drive the sweat out on his face like water and then sling the rope at the tree and come over and sit down with me and lean hack against the tree with the towel and a sweater wrapped around his neck.
"Sure is hell keeping it down, Joe" he'd say and lean back and shut his eyes and breath long and deep, "it ain't like when you're a kid". Then he'd get up before he started to cool and we'd jog along back to the stables. That's the way it was keeping down to weight. He was worried all the time. Most jocks can just about ride off all they want to. A jock loses about a kilo every time he rides, but my old man was sort of dried out and he couldn't keep down his kilos without all that running.
I remember once at San Siro, Regoli, a little wop that was riding for Buzoni came out across the paddock going to the bar for something cool and flicking his bouts with his whip, after he'd just weighed in and my old man had just weighed in too and came out with the saddle under his arm looking red faced and tired and too big for his silks and he stood there looking at young Regoli standing up to the outdoors bar cool and kid looking and I says, "What's the matter Dad?" cause I thought maybe Regoli had bumped him or something and he just looked at Regoli and said, "Oh to hell with it" and went on to the dressing room.
Well it would have been all right maybe if we'd stayed in Milan and ridden at Milan and Torino cause if there ever were any easy courses it's those two. "Pianola, Joe". My old man said when he dismounted in the winning stall after what the wops thought was a hell of a steeplechase. I asked him once, "This course rides its-self. It's the pace you're going at that makes riding the jumps dangerous Joe. We ain't going any pace here, and they ain't any really bad jumps either. But it's the pace always—not the jumps that makes the trouble".
San Siro was the swellest course I'd ever seen but the old man said it was a dog's life. Going back and forth between Mirafiore and San Siro and riding just about every day in the week with a train ride every other night.
I was nuts about the horses too. There's something about it when they come out and go up the track to the post. Sort of dancy and tight looking with the jock keeping a tight hold on them and maybe easing off a little and letting them run a little going up. Then once they were at the barrier it got me worse than anything. Especially at San Siro with that big green infield and the mountains way off and the fat wop starter with his big whip and the jocks fiddling them around and then the barrier snapping up and that bell going off and them all getting off in a bunch and then commencing to string out. You know the way a bunch of skins gets off. If you're up in the stand with a pair of glasses all you see is them plunging off and then that bell goes off and it seems like it rings for a thousand years and then they come sweeping round the turn. There wasn't ever anything like it for me.
But my old man said one day in the dressing room when he was getting into his street clothes, "None of these things are horses Joe. They'd kill that bunch of skates for their hides and hoofs up at Paris". That was the day he'd won the Premio Commercio with Lantorna shooting her out of the field the last hundred meters like pulling a cork out of a bottle.
It was right after the Premio Commercio that we pulled out and left Italy. My old man and Holbrook and a fat wop in a straw hat that kept wiping his face with a handkerchief were having an argument at a table in the Galleria. They were all talking French and the two of them were after my old man about something. Finally he didn't say anything any more but just sat there and looked at Holbrook and the two of them kept after him, first one talking and then the other and the fat wop always butting in on Holbrook.
"You go out and buy me a Sportsman, will you Joe?" my old man said and handed me a couple of soldi without looking away from Holbrook.
So I went out of the Galleria and walked over to in front of the Scala and bought a paper and came back and stood a little way away because I didn't want to butt in and my old man was sitting back in his chair looking down at his coffee and fooling with a spoon and Holbrook and the big wop were standing and the big wop was wiping his face and shaking his head. And I came up and my old man acted just as though the two of them weren't standing there and said, "Want an ice Joe?" Holbrook looked down at my old man and said slow and careful, "You son of a bitch" and he and the fat wop went out through the tables.
My old man sat there and sort of smiled at me but his face was white and he looked sick as hell and I was scared and felt sick inside because I knew something had happened and I didn't see how anybody could call my old man a son of a bitch and get away with it. My old man opened up the Sportsman and studied the handicaps for a while and then he said, "You got to take a lot of things in this world Joe". And three days later we left Milan for good on the Turin train for Paris after an auction sale out in front of Turner's stables of everything we couldn't get into a trunk and a suit case.
We got into Paris early in the morning in a long dirty station the old man told me was the Gare de Lyon. Paris was an awful big town after Milan. Seems like in Milan everybody is going somewhere and all the trams run somewhere and there ain't any sort of a mixup, but Paris is all balled up and they never do straighten it out. I got to like it though, part of it anyway, and say it's got the best race courses in the world. Seems as though that were the thing that keeps it all going and about the only thing you can figure on is that every day the buses will be going out to whatever track they're running at going right out through everything to the track. I never really got to know Paris well because I just came in about once or twice a week with the old man from Maisons and he always sat at the Cafe de la Paix on the Opera side with the rest of the gang from Maisons and I guess that's one of the busiest parts of the town. But say it is funny that a big town like Paris wouldn't have a Galleria isn't it?
Well, we went out to live at Maisons-Lafitte, where just about everybody lives except the gang at Chantilly, with a Mrs. Meyers that runs a boarding house. Maisons is about the swellest place to live I've ever seen in all my life. The town ain't so much, but there's a lake and a swell forest that we used to go off humming in all day, a couple of us kids, and my old man made me a sling shot and we got a lot of things with it but the best one was a magpie. Young Dick Atkinson shot a rabbit with it one day and we put it under a tree and were all sitting around and Dick had some cigarettes and all of a sudden the rabbit jumped up and beat it into the brush and we chased it but we couldn't find it. Gee we had fun at Maisons. Mrs. Meyers used to give me lunch in the morning and I'd he gone all day. I learned to talk French quick. It's an easy language.
As soon as we got to Maisons my old man wrote to Milan for his license and he was pretty worried till it came. He used to sit around the Cafe de Paris in Maisons with the gang there, there were lots of guys he'd known when he rode up at Paris before the war lived at Maisons, and there's a lot of time to sit around because the work around a racing stable for the jocks that is, is all cleaned up by nine o'clock in the morning. They take the first batch of skins out to gallop them at 5.30 in the morning and they work the second lot at 8 o'clock. That means getting up early all right and going to bed early too. If a jock's riding for somebody too he can't go boozing around because the trainer always has an eye on him if he's a kid and if he ain't a kid he's always got an eye on himself. So mostly if a jock ain't working he sits around the Café de Paris with the gang and they can all sit around about two or three hours in front of some drink like a vermouth and seltz and they talk and tell stories and shoot pool and it's sort of like a club or the Galleria in Milan. Only it ain't really like the Galleria because there everybody is going by all the time and there's everybody around at the tables.
Well my old man got his license all right. They sent it through to him without a word and he rode a couple of times. Amiens, up country and that sort of thing, but he didn't seem to get any engagement. Everybody liked him and whenever I'd come in to the Café in the forenoon I'd find somebody drinking with him because my old man wasn't tight like most of these jockey's that have got the first dollar they made riding at the World's Fair in St. Louis in Nineteen ought four. That's what my old man would say when he'd kid George Burns. But it seemed like everybody steered clear of giving my old man any mounts.
We went out to wherever they were running every day with the car from Maisons and that was the most fun of all. I was glad when the horses came back from Deauville and the summer. Even though it meant no more humming in the woods, cause then we'd ride to Enghien or Tremblay or St. Cloud and watch them from the trainers' and jockeys' stand. I sure learned about racing from going out with that gang and the fun of it was going every day.
I remember once out at St. Cloud. It was a big two hundred thousand franc race with seven entries and Kzar a big favourite. I went around to the paddock to see the horses with my old man and you never saw such horses. This Kzar is a great big yellow horse that looks like just nothing but run. I never saw such a horse. He was being led around the paddock with his head down and when he went by me I felt all hollow inside he was so beautiful. There never was such a wonderful, lean, running built horse. And he went around the paddock putting his feet just so and quiet and careful and moving easy like he knew just what he had to do and not jerking and standing up on his legs and getting wild eyed like you see these selling platers with a shot of dope in them. The crowd was so thick I couldn't see him again except just his legs going by and some yellow and my old man started out through the crowd and I followed him over to the jock's dressing room hack in the trees and there was a big crowd around there too but the man at the door in a derby nodded to my old man and we got in and everybody was sitting around and getting dressed and pulling shirts over their heads and pulling boots on and it all smelled hot and sweaty and linimenty and outside was the crowd looking in.
The old man went over and sat down beside George Gardner that was getting into his pants and said, "What`s the dope George?" just in an ordinary tone of voice cause there aint any use him feeling around because George either can tell him or he can't tell him.
"He won't win" George says very low, leaning over and buttoning the bottoms of his pants.
"Who will" my old man says leaning over close so nobody can hear.
"Kircubbin" George says, "And if he does, save me a couple of tickets".
My old man says something in a regular voice to George and George says, "Don't ever bet on anything I tell you" kidding like and we beat it out and through all the crowd that was looking in over to the 100 franc mutuel machine. But I knew something big was up because George is Kzar's jockey. On the way he gets one of the yellow odds sheets with the starting prices on and Kzar is only paying 5 for 10, Cefisidote is next at 3 to 1 and fifth down the list this Kircubbin at 8 to 1. My old man bets five thousand on Kircubbin to win and puts on a thousand to place and we went around back of the grandstand to go up the stairs and get a place to watch the race.
We were jammed in tight and first a man in a long coat with a grey tall hat and a whip folded up in his hand came out and then one after another the horses, with the jocks up and a stable boy holding the bridle on each side and walking along, followed the old guy. That big yellow horse Kzar came first. He didn't look so big when you first looked at him until you saw the length of his legs and the whole way he's built and the way he moves. Gosh I never saw such a horse. George Gardner was riding him and they moved along slow, back of the old guy in the gray tall hat that walked along like he was the ring master in a circus. Back of Kzar, moving along smooth and yellow in the sun, was a good looking black with a nice head with Tommy Archibald riding him and after the black was a string of five more horses all moving along slow in a procession past the grandstand and the pesage. My old man said the black was Kircubbin and I took a good look at him and he was a nice looking horse all right but nothing like Kzar.
Everybody cheered Kzar when he went by and he sure was one swell looking horse. The procession of them went around on the other side past the pelouse and then back up to the near end of the course and the circus master had the stable boys turn them loose one after another so they could gallop by the stands on their way up to the post and let everybody have a good look at them. They weren't at the post hardly any time at all when the gong started and you could see them way off across the infield all in a bunch starting on the first swing like a lot of little toy horses. I was watching them through the glasses and Kzar was running well back with one of the bays making the pace. They swept down and around and came pounding past and Kzar was way back when they passed us and this Kircubbin horse in front and going smooth. Gee it's awful when they go by you and then you have to watch them go farther away and get smaller and smaller and then all bunched up on the turns and then come around towards into the stretch and you feel like swearing and goddaming worse and worse. Finally they made the last turn and came into the straightaway with this Kircubbin horse way out in front. Everybody was looking funny and saying "Kzar" in sort of a sick way and they pounding nearer down the stretch, and then something came out of the pack right into my glasses like a horse-headed yellow streak and everybody began to yell "Kzar" as though they were crazy. Kzar came on faster than I'd ever seen anything in my life and pulled up on Kircubbin that was going fast as any black horse could go with the jock flogging hell out of him with the gad and they were right dead neck and neck for a second but Kzar seemed going about twice as fast with those great jumps and that head out—but it was while they were neck and neck that they passed the winning post and when the numbers went up in the slots the first one was 2 and that meant Kircubbin had won.
I felt all trembly and funny inside, and then we were all jammed in with the people going down stairs to stand in front of the board where they'd post what Kircubbin paid. Honest watching the race I'd forgot how much my old man had bet on Kircubbin. I'd wanted Kzar to win so damned had. But now it was all over it was swell to know we had the winner.
"Wasn't it a swell race Dad?" I said to him.
He looked at me sort of funny with his derby on the back of his head, "George Gardner's a swell jockey all right", he said, "It sure took a great jock to keep that Kzar horse from winning".
Of course I knew it was funny all the time. But my old man saying that right out like that sure took the kick all out of it for me and I didn't get the real kick back again ever, even when they posted the numbers up on the board and the hell rang to pay off and we saw that Kircubbin paid 67.50 for 10. All around people were saying "Poor Kzar. Poor Kzar!" And I thought, I wish I were a jockey and could have rode him instead of that son of a bitch. And that was funny, thinking of George Gardner as a son of a bitch because I'd always liked him and besides he'd given us the winner, but I guess that's what he is all right.
My old man had a big lot of money after that race and he took to coming into Paris oftener. If they raced at Tremblay he'd have them drop him in town on their way hack to Maisons and he and I'd sit out in front of the Café de la Paix and watch the people go by. It's funny sitting there. There's streams of people going by and all sorts of guys come up and want to sell you things and I loved to sit there with my old man. That was when we'd have the most fun. Guys would come by selling funny rabbits that jumped if you squeezed a bulb and they'd come up to us and my old man would kid with them. He could talk French just like English and all those kind of guys knew him cause you can always tell a jockey and then we always sat at the same table and they got used to seeing us there. There were guys selling matrimonial papers and girls selling rubber eggs that when you squeezed them a rooster came out of them and one old wormy looking guy that went by with post cards of Paris showing them to everybody, and of course nobody ever bought any and then he would come back and show the under side of the pack and they would all be smutty post cards and lots of people would dig down and buy them.
Gee I remember the funny people that used to go by. Girls around supper time looking for somebody to take them out to eat and they'd speak to my old man and he'd make some joke at them in French and they'd pat me on the head and go on. Once there was an American woman sitting with her kid daughter at the next table to us and they were both eating ices and I kept looking at the girl and she was awfully good looking and I smiled at her and she smiled at me but that was all that ever came of it because I looked for her mother and her every day and I made up ways that I was going to speak to her and I wondered if I get to know her if her mother would let me take her out to Auteuil or Tremblay but I never saw either of them again. Anyway I guess it wouldn't have been any good anyway because looking back on it I remember the way I thought out would be best to speak to her was to say, "Pardon me, but perhaps I can give you a winner at Enghien today?" and after all maybe she would have thought I was a tout instead of really trying to give her a winner.
We'd sit at the Café de la Paix, my old man and me, and we had a big drag with the waiter because my old man drank whisky and it cost five francs and that meant a good tip when the saucers were counted up. My old man was drinking more than I'd ever seen him, but he wasn't riding at all now and besides he said that whiskey kept his weight down. But I noticed he was putting it on all right just the same. He'd busted away from his old gang out at Maisons and seemed to like just sitting around on the boulevard with me. But he was dropping money every day at the track. He'd feel sort of doleful after the last race, if he'd lost on the day, until we'd get to our table and he'd have his first whiskey and then he'd be fine.
He'd be reading the Paris-Sport and he'd look over at me and say, "Where's your girl Joe?" to kid me on account I had told him about the girl that day at the next table. And I'd get red but I liked being kidded about her. It gave me a good feeling. "Keep your eye peeled for her Joe." he'd say, "She'll be back."
He'd ask me questions about things and some of the things I'd say he'd laugh. And then he'd get started talking about things. About riding down in Egypt, or at St. Moritz on the ice before my mother died, and about during the war when they had regular races down in the south of France without any purses, or betting or crowd or anything just to keep the breed up. Regular races with the jocks riding hell out of the horses. Gee I could listen to my old man talk by the hour, especially when he'd had a couple or so of drinks. He'd tell me about when he was a boy in Kentucky and going soon hunting and the old days in the states before everything went on the bum there. And he'd say, "Joe, when we've get a decent stake, you're going back there to the States and go to school."
"What've I get to go back there to go to school for when everything's on the bum there?" I'd ask him.
"That's different." he'd say and get the waiter over and pay the pile of saucers and we'd get a taxi to the Gare St. Lazare and get on the train out to Maisons.
One day at Auteuil after a selling steeplechase my old man bought in the winner for 30.000 francs. He had to bid a little to get him but the stable let the horse go finally and my old man had his permit and his colors in a week. Gee I felt proud when my old man was an owner. He fixed it up for stable space with Charles Drake and cut out coming in to Paris and started his running and sweating out again and him and I were the whole stable gang. Our horse's name was Gillford, he was Irish bred and a nice sweet jumper. My old man figured that training him and riding him himself he was a good investment. I was proud of everything and I thought Gillford was as good a horse as Kzar. He was a good solid jumper a bay, with plenty of speed on the flat if you asked him for it and he was a nice looking horse too.
Gee I was fond of him. The first time he started with my old man up he finished third in a 2.500 meter hurdle race and when my old man got off him, all sweating and happy in the place stall and went in to weigh I felt as proud of him as though it was the first race he'd ever placed in. You see when a guy aint been riding for a long time you can't make yourself really believe that he has ever rode. The whole thing was different now cause down in Milan even big races never seemed to make any difference to my old man, if he won he wasn't ever excited or anything, and now it was so I couldn't hardly sleep the night before a race and I knew my old man was excited too even if he didn't show it. Riding for yourself makes an awful difference.
Second time Gillford and my old man started was a rainy Sunday at Auteuil in the Prix du Marat, a 4.500 meter steeplechase. As soon as he'd gone out I beat it up in the stand with the new glasses my old man had bought for me to watch them. They started way over at the far end of the course and there was some trouble at the barrier. Something with goggle blinders on was making a great fuss and roaring around and busted the barrier once but I could see my old man in our black jacket with a white cross and a black cap sitting up on Gillford and patting him with his hand. Then they were off in a jump and out of sight behind the trees and the gong going for dear life and the pari mutuel wickets rattling down. Gosh I was so excited I was afraid to look at them but I fixed the glasses on the place where they would come out back of the trees and then out they came with the old black jacket going third and they all sailing over the jump like birds. Then they went out of sight again and then they came pounding out and down the hill and all going nice and sweet and easy and taking the fence smooth in a bunch and moving away from us all solid. Looked as though you could walk across on their backs they were all so hunched and going so smooth, Then they bellied over the big double Bullfinch and something came down. I couldn't see who it was but in a minute the horse was up an galloping free and the field, all bunched still, sweeping around the long left turn into the straightaway. They jumped the stone wall and came jammed down the stretch toward the big water jump right in front of the stands. I saw them coming and hollered at my old man as he went by and he was leading by about a length and riding way out over and light as a monkey and they were racing for the water jump. They took off over the big hedge of the water jump in a pack and then there was a crash and two horses pulled sideways out off it and kept on going and three others were piled up. I couldn't see my old man anywhere. One horse knee-ed himself up and the jock had hold of the bridle and mounted and went slamming on after the place money. The other horse was up and away by himself, jerking his head and galloping with the bridle rein hanging and the jock staggered over to one side of the track against the fence. Then Gillford rolled over to one side off my old man and got up and started to run on three legs with his off hoof dangling and there was my old man lying there on the grass flat out with his face up and blood all over the side of his head. I ran down the stand and bumped into a jam of people and got to the rail and a cop grabbed me and held me and two big stretcher bearers were going out after my old man and around on the other side of the course I saw three horses, strung way out, coming out of the trees and taking the jump.
My old man was dead when they brought him in and while a doctor was listening to his heart with a thing plugged in his ears I heard a shot up the track that meant they'd killed Gillford. I lay down beside my old man when they carried the stretcher into the hospital room and hung onto the stretcher and cried and cried and he looked so white and gone and so awfully dead and I couldn't help feeling that if my old man was dead maybe they didn't need to have shot Gillford. His hoof might have got well. I don't know. I loved my old man so much.
Then a couple of guys came in and one of them patted me on the back and then went over and looked at my old man and then pulled a sheet off the cot and spread it over him; and the other was telephoning in French for them to send the ambulance to take him out to Maisons. And I couldn't stop crying, crying and choking, sort of, and George Gardner came in and sat down beside me on the floor and put his arm around me and says, "Come on Joe old boy. Get up and we'll go out and wait for the ambulance."
George and I went out to the gate and I was trying to stop bawling and George wiped off my face with his handkerchief and we were standing back a little ways while the crowd was going out of the gate and a couple of guys stopped near us while we were waiting for the crowd to get through the gate and one of them was counting a bunch of mutuel tickets and he said, "Well Butler got his all right."
The other guy said, "I don't give a good goddam if he did, the crook. He had it coming to him on the stuff he's pulled."
"I'll say he had," said the other guy and tore the bunch of tickets in two.
And George Gardner looked at me to see if I'd heard and I had all right and he said, "Don't you listen to what those bums said, Joe. Your old man was one swell guy."
But I don't know. Seems like when they get started they don't leave a guy nothing.
Translation - Armenian Բնագիր՝ “My Old Man”
1923
Ծերուկս
Հիմա, երբ նայում եմ այս ամենին, ծերուկս կարծես, ի սկզբանե, ստեղծված էր գիրուկ լինելու համար, այն սովորական փոքրամարմին գնդլիկներից, ում տեսնում ես ամենուր, բայց դե այդպես էլ չգիրացավ, միայն երևի վերջում, և այդժամ դա արդեն մեծ բան չէր, որովհետև մասնկացում էր միայն արգելքներով ձիարշավի, և քաշի ավելցուկն արդեն թույլատրելի էր: Հիշում եմ` Ինչպես բարկ արևին երկու տակ ջերսիի վրայից հագնելով իր ռետինե վերնաշապիկը, վրայից էլ՝ մեծ սպորտայինը՝ տանում էր ինձ իր հետ վազելու: Պատահում էր՝ վաղ առավոտյան ժամը չորսի կողմ վերադառնում էր Թուրինից և կեբով սլանում ձիարան, Ռացոյի նժույգներից մեկը փորձնական պտույտի տանելու համար, և հետո, երբ շուրջ բոլորը դեռ ծածկված էր ցողով, ու արևն էլ նոր էր ծագում, ես օգնում էի նրան հագից հանել իր երկարաճիտ կոշիկները, նա հագնում էր իր սպորտային կոշիկներն ու բոլոր այդ սվիտերները, և անցնում գործի:
– Դե տղուկ, – ասում էր՝ ժոքեյների հանդերձարանի դռան դիմաց ոտքերի վրա վերուվար ճոճվելով, – պոկվեցինք:
Հետո մենք սկսում էինք վազել, մեծ մասամբ նա առջևից, և այդպես կանոնավոր վազքով դարապասով՝ դեպի Սան-Սիրոյից դուրս տանող մի ծառուղի: (Դե ես կարգին վազում էի) ու հենց հասնում էինք ճամփին, առաջ էի ընկնում, հետ էի նայում, իսկ նա թեթև վազում էր ետևիցս, քիչ անց նորից էի նայում. նա արդեն քրտնում էր: Լրիվ ջուր-ջուր էր, բայց շարունակում էր կրնկակոխ վազել՝ աչքը մեջքիցս չկտրելով, և երբ բռնում էր իրեն նայող հայացքս, քմծիծաղ էր տալիս.
– Ջու՜ր-ջուր եմ… – Երբ ծերուկս ժպտում էր այդպես, հնարավոր չէր ի պատասխան չժպտալ:
Մենք շարունակում էինք վազքը դեպի սարերը, ու ծերուկս ձայն էր տալիս.
– Հեյ, Ջո…, – ետ էի նայում ու տեսնում, որ նստել է մի ծառի տակ ու սրբիչը, որ գոտկատեղին էր փաթաթած, արդեն գցել է վզից:
Ես ետ էի դառնում ու նստում կողքին, իսկ նա գրպանից հանում էր պարանն ու սկսում ցատկել հենց արևի տակ, քրտինքը չռում էր երեսով, բայց նա շարունակում էր վեր բարձրացած փոշու ամպի մեջ, պարանն էլ թփթփում էր… թփ-թըրըփ, թըփ… և որքան արևը թեժանում էր, այնքան ավելի եռանդով էր ծերուկս վեր ու վար անում ճանապարհի այդ հատվածով: Ծերուկիս՝ պարան թռնելը մի երևույթ էր, որ արժեր տեսնել: Նա մե՛կ շվացնում էր պարանը, մե՛կ հանգիստ պտտում: Բա որ քաղաք գնացող իտալացիքին տեսնեիք, որոնք բեռնասայլերը քաշող մեծ, սպիտակ եզներով անցնում էին մեր կողքով: Ծերուկիս, հաստատ, խելապակասի տեղ էին դնում: Ծերուկս էլ պարանն այնպես էր շվացնում, որ նրանք տնկվում-մնում էին ու դիտում, իսկ հետո բոթելով եզներին ու բացականչելով «հո՜շ»՝ շարունակում իրենց ճանապարհը:
Նստած ծառի տակ, նայելով՝ ինչպես է նա մարզվում այդ ահավոր շոգին՝ զգում էի, որ սիրում եմ նրան: Իսկապես, զվարճալի տիպ էր. մեծ եռանդով էր աշխատում, վերջում միշտ նորից շվացնում էր պարանը, ու քրտինքը ջրի պես հոսում էր երեսից, հետո պարանը գցում էր ծառի ճյուղից, սրբիչն ու սվիտերը վզին փաթաթած՝ գալիս, նստում էր կողքիս ու հենվում ծառին:
– Ջո, հոգիս դուրս եկավ… էս ճարպ մաշելը՛… – ասում էր նա ու թիկնում ծառին, փակում աչքրեն ու խորը շունչ էր քաշում, – Ջահել ժամանակ ուրիշ էր, – ապա ոտքի էր ելնում ու քանի դեռ չէր սառել, և թեթև վազքով վերադառնում էինք ձիարան: Ահա այսպես էլ քաշ էր գցում: նա մշտապես անհնագիստ էր իր քաշի համար: Ժոքեյների մեծ մասը քանի կիլո ուզեն, այդքան կմաշեն հենց միայն ձի վարելով: Ժոքեյը ամեն վազքից մաշում է կիլոյից ոչ պակաս, իսկ ծերուկիս համար այդ օրերն անցել էին, և նա չէր պահի իր քաշն առանց մեր մարզումների:
Հիշում եմ՝ մի օր Սան-Սիրոյում իտալացի պստիկ Ռեգոլին, որը Բուզոնի ձիարանից էր, անցավ ցանկապատն ու ճիպոտելով իր երկարաճիտները՝ քայլեց դեպի բար մի սառը բան խմելու. նա հենց նոր էր կշռվել. ծերուկս նույնպես նոր էր կշռվել ու թամբը թևի տակ, հոգնած, կարմրած դուրս գալով՝ նա կանգ առավ, ինչ-որ հայացք գցեց պստիկ Ռեգոլիի վրա, որն անհոգ կանգնած էր բարի վերանդայի մոտ՝ իր՝ մանուկ ու դեռ լրիվ խակ կերպարով, ու ես ասացի.
– Պա՞պ, ինչ պատահեց, – ես մտածեցի գուցե Ռեգոլին հրել կամ բշտել է նրան, բայց նա միայն նայեց Ռեգոլիին և ձեռքը թափ տվեց.
– Ա՜հ, բանի տեղ մի դիր:
Ինչևէ, երևի ամեն ինչ կարգին կլիներ, եթե մենք մնայինք Միլանում և աշխատեինք Միլանում ու Թուրինում, քանզի եթե կան աշխարհում հեշտ մրցարշավներ, ապա դրանք հենց այնտեղ են:
– Պարզապես պիանոլա է, Ջո, – ասաց իմ ծերուկը, երբ ձիարանի մոտ իջնում էր ձիուց ավարտելով մրցելույթը, որը իտալացիքի համար արգելքներով ձիարշավի գագաթնակետն էր: Մի անգամ հարցրի նրան այդ մասին, և նա պատասխանեց: – Այս արահետն, ասես, ինքն իրեն է վազում: Արգելքների դեպքում մեծ արագությունն է վտանգավոր, Ջո: Իսկ այստեղ ո՛չ արագություն կա, ո՛չ էլ մի կարգին արգելք: Բայց ընդհանրապես խնդիր ստեղծողն արագությունն է, ոչ թե արգելքը:
Սան-Սիրոն աշխարհի ձիարշավարաններից ամենագժականն էր, բայց ծերուկն այդ կարծիքին չէր. նա ասում էր. «Քարշ գալ Միրաֆյորեի և Սան-Սիրոյի միջև, գրեթե ամբողջ շաբաթ «քրքրվել», և հերիք չէ՝ օրը մեջ գնացքով գալ-գնա՜լ… Սա շան կյանք է»:
Իմ խելքն էլ էր գնում ձիերի համար: Ինչ-որ բան կա նրանց մեջ, երբ դուրս են գալիս և արահետով շարժվում դեպի ձողը: Այսպես ամուր կեցվածքով, կարծես պարելով, և ժոքեյն էլ ամբողջ ուժով քաշում է նրա սանձերը, կամ թեկուզ փոքր-ինչ թեթևացնում է բռնվածքը՝ թույլ տալով վազվզել մի քիչ: Իսկ երբ մոտենում են ստարտին, լրիվ կորցնում եմ ինձ: Նամանավանդ Սան-Սիրոյում. մի այսպիսի հսկա կանաչ շրջան, հեռվում՝ լեռներ, մի չաղլիկ իտալացի ստարտեր իր երկար մտրակով, ձիերին սանձող ժոքեյներ, և հանկա՜րծ ժապավենը կտրվում է, զանգը հնչում, և բոլորն իսկույն խմբով պոկվում են տեղներից ու բացվում մի գծով: Երևի գիտեք՝ դա ոնց է լինում: Այսպես կանգնած ես տրիբունայում՝ հեռադիտակն աչքերին, տեսնում ես միայն այն, որ բոլորը պոկվեցին իրենց տեղից, և զանգը սկսում է հնչել, ու քեզ համար դա հազար տարի է տևում, և ահա նրանք արդեն սուրալով մտնում են շրջադարձ: Ինձ համար դա վերջն էր:
Բայց ծերուկս ասաց մի օր, երբ փոխվում էր հանդերձարանում վազքից հետո.
– Սրանք ձիեր չեն, Ջո: Փարիզում սրանց բոլորին կուղարկեին սպանդարան կաշվի ու սմբակների համար: – Դա այն օրն էր, երբ Լանտորնում նա շահեց Կոմերցիոն մրցանակը՝ վերջին հարյուր մետրին այնպես վազեցնելով իր ձին, որ այն պոկվեց շշից թռած խցանի պես:
Կոմերցիոն մրցանակն առնելուն պես մեր փասա-փուսան հավաքեցինք ու պոկվեցինք Իտալիա: Ծերուկս, Հոլբրուքն ու ծղոտե գլխարկով մի չաղլիկ իտալացի, որն անդադար երեսն էր սրբում թաշկինակով, վեճ ունեցան սեղանի շուրջ Galleria¹-ում: Խոսում էին ֆրանսերեն, և երկուսն էլ անընդհատ ինչ-որ հարցով կպնում էին ծերուկիս: Վերջում նա այլևս չէր պատասխանում, փոխարենը նստած նայում էր Հոլբրուքին, իսկ նրանք դեռ ճանճի պես կպել, պոկ չէին գալիս. մե՛կ մեկն էր խոսում, մե՛կ մյուսը, չաղլիկ իտալացին էլ ամեն անգամ ընդհատում էր Հոլբրուքին:
– Կգնա՞ս՝ «սպորտսմեն» բերես, Ջո՛, – ասաց իմ ծերուկն ու հայացքը չպոկելով Հոլբրուքից՝ մեկնեց ինձ երկու սոլդի:
Դուրս գալով Galleria-ից՝ «Լա Սկալայի» դիմացից գնեցի թերթը, ապա վերդարձա և չխանգարելու համար կանգնեցի նրանցից փոքր-ինչ հեռու, իսկ ծերուկս, մեջքը հենած աթոռի մեջքին նայում էր բաժակին ու խաղում գդալով, մինչ Հոլբրուքն ու չաղլիկ իտալացին կանգնած էին կողքին, և չաղլիկը գլուխն էր տմբտմբացնում և անընդհատ սրբվում թաշկինակով: Ես մոտեցա, իսկ ծերուկս իրեն այնպես էր պահում, կարծես դրանք կանգնած էլ չէին այդտեղ: Եվ նա հարցրեց.
– Պաղպաղակ կուզե՞ս, Ջո:
Հոլբրուքը վերից նայեց ծերուկիս և անշտապ, կարծես, զգուշորեն ասաց.
– Այ դու շան լակոտ, – ապա չաղլիկի հետ միասին անցնելով սեղանների միջով՝ դուրս եկավ:
Ծերուկս նստած էր, կարծես ժպիտ կար դեմքին, բայց գունատ էր. Երևում էր, որ հեչ լավ չէր զգում իրեն, ես ինքս վախեցած էի և նույնպես լավ չէի, որվհետև զգում էի, որ մի բան եղել է, բայց գլխումս չէր տեղավորվում՝ ինչպես կարող էր ինչ-որ մեկը ծերուկիս շան լակոտ անվանել և մարսել դա: Ծերուկս բացեց «Sportsman»-ը և սկսեց ուսումնասիրել մրցարշավի արդյունքները, ապա ասաց.
– Կյանքում շատ բան կա, Ջո, որ պիտի մի կերպ կուլ տաս:
Երեք օր անց մենք ընդմիշտ հեռացանք Միլանից, ուղվեցինք դեպի Փարիզ թուրինական գնացքով՝ Թերների ձիարանի դիմաց աճուրդի հանելով ու վաճառելով այն ամենն, ինչ չտեղավորվեց սնդուկի և ճամպրուկի մեջ:
Փարիզ հասանք առավոտյան շուտ, գնացքը մոտեցավ երկարաձիգ, կեղտոտ կայարանին, որն, ինչպես ծերուկս ասաց, Gare de Lyon կայարանն էր: Միլանի կողքին Փարիզն ահռելի քաղաք է: Միլանում բոլորն ինչ-որ տեղ են գնում, տրամվայներն էլ գիտեն՝ ուր գնալ, և խառնաշփոթ չի ստեղծվում, մինչ Փարիզը մի մեծ կծիկ է, որը երևի երբեք էլ չի քանդվի: Բայց հավանեցի Փարիզը, համենայն դեպս մասամբ, դե գոնե ձիավազքն այնտեղ աշխարհում լավագույնն է: Հենց սրա վրա էլ կարծես հենված էր ամեն ինչ, և միակ բանն, ինչում կարող ես վստահ լինել, ավտոբուսներն են, որոնք ամեն աստծու օր կշարժվեն դեպի ձիարշավարան ու, ամեն անգամ անցնելով այդ ամենի միջով, քեզ տեղ կհասցնեն: Ես այդպես էլ չճանաչեցի Փարիզն, ինչպես կարգն է, որովհետև ծերուկիս հետ Մեզոն-Լաֆիտից գնում էինք Փարիզ շաբաթը մեկ-երկու անգամ, և նա մեր Մեզոնցի ծանոթների հետ միասին ամեն անգամ նստում էր Café de la Paix-ում, Օպերայի հարևանությամբ, ինչն էլ, իմ կարծիքով, քաղաքի ամենաաղմկոտ հատվածն էր: Բայց ասեք՝ մազալու է, որ Փարիզի պես մեծ քաղաքը չունի Galleria, ճիշտ չե՞մ:
Եվ այսպես, մենք բնակվեցինք Մեզոն-Լաֆիտում՝ մի հանրակացարանում, որն աշխատացնում էր ոմն տիկին Մեյերսը, և որում ապրում էին գրեթե բոլորը, բացառությամբ այն ընկերախմբի, որը Շանթիլիից էր: Մեզոնը տեսածս վայրերից ապրելու համար ամենահավեսն էր. քաղաքն այդքան էլ չէ, բայց այնտեղ լճակ կար ու մի գժոտ անտառ, որտեղ երեխեքով՝ մի քանի հոգով, թափառում էինք ամբողջ օրը, և ծերուկիս պատրաստած պարսատիով ինչ ասես, որ չէինք խփում, բայց ամենալավ որսն, իհարկե, կաչաղակն էր: Մի օր ճուտ Դիք Աթքինսոնը մի ճագար խփեց, ու մենք դրեցինք դրան ծառի տակ, նստեցինք շուրջն, ու Դիքը հանեց սիգարեթը, և հահնկարծ ճագարը վեր թռավ տեղից ու կորչեց թփերի մեջ, մենք էլ լարվեցինք ետևից, բայց այդպես էլ չգտանք դրան: Է՜հ, լավ ֆռֆռացինք Մեզոնում: Առավոտյան տիկին Մեյերսն ինձ լանչ էր մատուցում, որից հետո ամբողջ օրը դրսերն էի լինում: Շուտ սովորեցի ֆրանսերենը. հեշտ լեզու է:
Մեզոն հասնելուն պես ծերուկս նամակ էր գրել Միլան, որ իր լիցենզիան ուղարկեն, և մինչև դրա հասնելը, բավական անհանգիստ էր: Նա հաճախ էր նստում Մեզոնի Café de Paris սրճարանում իր ընկերախմբի հետ. խմբից շատերն, ում ծերուկս մինչև պատերազմն էր ճանաչում՝ դեռ փարիզյան ձիարշավներից, ապրում էին Մեզոնում, դե իսկ սրճարանում նստելու ժամանակ միշտ էլ կար, քանի որ արշավային ձիարաններում աշխատանքն, այսինքն՝ ժոքեյների գործն, ավարտված էր լինում մինչև առավոտյան ինը: Առավոտյան հինգն անց երեսունի կողմ ձիերի առաջին ջոկը հանում էին վազեցնելու, իսկ ութի կողմ՝ երկրորդն էին հանում: Դա նշանակում էր շուտ արթնանալ, շուտ էլ քնել: Եթե ժոքեյն, այսպես ասած, «մենակ չէ», ապա նա չի կարող անդադար խմել, քանի որ, եթե նա դեռ տղուկ է, ուրեմն մարզիչի աչքը միշտ վրան է լինելու, իսկ եթե ոչ, ապա ժոքեյն ինքը պիտի իր գլխի տերը լինի: Եվ այսպես գրեթե բոլոր դեպքերում, եթե ժոքեյը չի աշխատում, ուրեմն խմբի հետ նստած է Café de Paris-ում, ու նրանք մոտ երկու-երեք ժամ կարող են նստել ինչ-որ մի խմիչքի՝ ասենք՝ վերմութի կամ հանքայինի շուրջ, զրուցել, ինչ-որ պատմություններ պատմել, մի երկու խաղ բիլիարդ գցել, և սա ակումբի կամ Միլանի Galleria-ի պես մի բան էր դառնում: Բայց դե, մեկ է, Galleria չէր, որովհետև Galleria-ում բոլորն անընդհատ այս ու այն կողմ են անում, իսկ այստեղ՝ նստած են սեղանների շուրջ:
Վերջիվերջո ծերուկս ստացավ իր լիցենզիան: Առանց որևէ մի բառի ուղարկեցին, և նա մի քանի անգամ վարեց. սկզբում՝ Ամյեն, հետո մարզեր ու այդպես մի քանի տեղ էլ, բայց մշտական գործ այդպես էլ չգտավ: Բոլորն էլ սիրում էին նրան, ու առավոտվա կողմ, երբ էլ մտնեի սրճարան, անպայման ինչ-որ մեկը նստած խմում էր նրա հետ, որովհետև ծերուկս այդ ժոքեյների պես չէր՝ ինչ-որ գծուծ մեկը, ով իր առաջին դոլարն աշխատել է հազար ինը հարյուր չորսին Սենթ-Լուիսում՝ ձիավարելով համաշխարհային տոնավաճառին: Այսպես էր ասում ծերուկս, երբ փորձում էր ծաղրել Ջորջ Բերնսին: Բայց, չգիտես ինչու, դրանցից ոչ մեկը ձի չտվեց ծերուկիս:
Ամենահավես օրերն էին, երբ Մեզոնից մեքենայով պոկվում էինք մի տեղ, որտեղ ձիարշավ կար: Ես շատ էի ուրախանում, երբ ամռանից հետո ձիերը վերադառնում էին Դյուվիլից: Չնայած՝ դա նշանակում էր, որ էլ չէինք թափառելու անտառով, որովհետև դրանից հետո մենք ուղևորվում էինք դեպի Էնգիեն կամ Թրամբլե կամ Սեն Քլոդ ու ձիարշավն էինք վայելում մարզիչների ու ժոքեյների տրիբունից: Ձիարշավի մասին ես, անշուշտ, սովորեցի հենց այդ ընկերախմբից, և լավն էլ այն էր, որ դիտելու գնում էինք ամեն աստծու օր:
Հիշում եմ մի անգամ Սեն Քլոդում մի մեծ արշավ էր յոթ մրցավազքով, մրցանակը՝ ոչ ավել ոչ պակաս երկու հարյուր հազար ֆրանկ, ֆավորիտն էլ Քսարն էր: Ծերուկիս հես միասին փարախի տարածքով շրջում և ուսումնասիրում էի ձիերին, ու, հաստատ, այդտեսակ ձիեր տեսած չեք լինի: Այդ Քսարը մի խոշոր, հիասքանչ աշխետ էր… ձի չէր, կայծակ էր, կայծակ: Այդպիսիններին երբեք չէի հանդիպել: Այնքան հիասքանչ էր, որ երբ նրան մանածեցին փարախով, և նա անցնավ մեր դիմացով ու գլուխը կախեց, ներսս տակնուվրա եղավ: Ինձ թվում էր՝ այդպիսի գեղեցիկ, մկանուտ ու սրնթաց ձիեր չեն լինում: Եվ փարախով շրջելիս նա այնքան փափուկ էր ոտքերը գցում, այսպես զգուշորեն ու թեթև, կարծես գիտեր՝ ինչ է պահանջվում իրենից, և նա չէր թփրտում, ծարս չէր լինում, ոչ էլ գազազած հայացքներ էր նետում, ինչպես անում էին դոպինգի տակ աճուրդի հանված ձիերը: Ամբոխն այնքան խիտ էր, որ այլևս չկարողացա տեսնել աշխետին, դե միայն՝ քայլող, դեղնավուն ոտքերը, ու երբ ծերուկս սկսեց քայլել ամբոխի միջով, ես հետևեցի նրան մինչև ժոքեյների հանդերձարան, որը ծառերի ետևում էր, ու որի շուրջ նույնպես մեծ ամբոխ էր հավաքված, բայց դռան մոտ կանգնած դերբիով տղամարդը գլխով արեց ծերուկիս, ու մենք ներս մտանք, ու բոլորը շրջանաձև նստած հագնվում էին, գլխներին քաշում իրենց շապիկները, ոտքերին էլ՝ երկարաճիտները, ու այդ ամենից քրտինքի ու քսուքների տաք հոտ էր գալիս, ամբոխն էլ դրսից հետևում էր այդ ամենին:
Ծերուկս մոտեցավ Ջորջ Գարդներին, որն այդ պահին տաբաթն էր հագնում, նստեց կողքին և.
– Հը, ի՞նչ կասես, – ասաց ամենասովորական տոնով, որովհետև սա այն դեպքը չէր, երբ պետք էր ինչ-որ բան պեղել ժոքեյի պատասխանից. Ջորջը կասեր, եթե մի բան լիներ:
– Սա չի հաղթի, – կամացուկ պատասխանեց Ջորջը՝ կռանալով ու ոտքերին քաշելով երկարաճիտները:
– Բա ո՞ր մեկը, – հարցրեց ծերուկս՝ կռանալով դեպի Ջորջը, որ ոչ մեկ չլսի:
– Քիրքուբինը, – ասաց Ջորջը, – և եթե հաղթի, մի քանի տոմս պահիր ինձ համար:
Ծերուկս սովորական տոնով ինչ-որ բան ասաց Ջորջին, և վերջինս պատասխանեց.
– Երբեք ոչ մի բանի վրա մի դիր: Բան եմ ասում, լսի՛ր, – այսպես կատակելով, և մենք ճղեցինք ներս նայող ամբոխն ու մոտեցանք 100 ֆրանկանոց տոմսարկղին: Բայց ես հասկացա, որ ամեն ինչ լուրջ է, քանի որ Ջորջը հենց Քսարով էր մրցելու: Ճամփին նա դեղին աղյուսակներից գնեց, որոնց վրա գրված էին խաղադրույքները, ու գրված էր այնտեղ, որ Քսարի համար վճարում էին 5-ը 10-ի, Սեֆիզիդոթի դեպքում 3-ը 1-ի էր, իսկ հինգերորդ շարքում Քերքոբինն էր՝ իր 8-ը 1-ի գործակցով: Ծերուկս դրեց Քերքոբինի վրա. հինգ հազար, որ կհաղթի, և հազար, որ տեղ կբռնի: Հետո մենք անցանք մրցահարթակի ետևով, որ աստիճաններով բարձրացանք դեպի այն տեղը, որտեղից պիտի հետևեինք մրցավազքին:
Այդտեղ ճզմոցի էր, և առաջինն, ում տեսանք, ճիպոտը ձեռքին մի տղամարդ էր երկար վերարկույով, մոխրագույն ցիլինդրով, ու նրա ետևից հերթով դուրս եկան ձիերը՝ ժոքեյներին մեջնքերն առած, ու նրանցից ամեն մեկի կողքով քայլում ու սանձն էին պահում ձիապանները: Առաջինը Քսարն էր։ Ի սկզբանե նա այնքան էլ մեծ չէր երևում, և միայն մոտենալուց հետո երևացին այդ երկար ոտքերը, ամռակուռ մարմինն ու դրա շարժուձևը: Չէ, իրոք, այդպիսիններին երբեք չէի տեսել։ Նրա մեջքին Ջորդան Գարդներն էր, և նրանք բոլորն էլ դանդաղ քայլում էին ցիլինդրով տարեցի ետևով, որն ամեն ինչ այնպիսի հանդիսավորությամբ էր անում, կարծես կրկեսի շտալմեյստեր լիներ։ Սահուն քառատրոփ քայլքով ընթացող ու արևից շողշողացող աշխետ Քսարի ետևից քայլում էր մի սևուկ, գեղեցիկ գլխով մի գրավիչ սևուկ, որին վարում էր Թոմի Արչիբալդը, իսկ սևուկից հետո մյուս հինգ ձիերն էին, որոնք տրիբունայի կողքով իրենց դանդաղ երթն ուղղեցին դեպի կշեռքը։ Ծերուկս ասաց, որ սևուկը Քիրքուբինն է, և ես մի լավ ուսումնասիրեցի նրան, և, այո, դա մի գեղեցիկ, կարգին ձի էր, բայց Քսարին չէր հասնի:
Բոլորը ծափահարեցին, երբ Քսարն էր անցնում, և, անշուշտ, հենց նա էր ամենահիանալին: Երամակը շրջանցելով սիզամարգը հասավ երթուղու մյուս ծայրը, և կրկեսավարը հրամայեց ձիապաններին հերթով բաց թողնել ձիերին, որ քառատրոփ վազեն մի փոքր տրիբունայի մոտով դեպի ստարտը, և այդիսով ամբոխը կկարողանար մի լավ ուսումնասիրել նրանց: Նրանք չէին էլ հասել ստարտին, երբ հնչեց գոնգը, և ահա նրանք փնջվելով վարգում են երթուղու մյուս մասում, արդեն առաջին շրջապտույտն են կատարում, ու կարծես խաղալիք ձիուկներ լինեն: Ես հեռադիտակով հետևում էի նրանց, և Քսարն ահագին ետ էր ընկել, առաջատարն էլ մի աշխետ ձի էր: Նրանք սուրացին, այսպես արագ, դոփելով, ու երբ անցան մեզ մոտով, Քսարը դեռ բավականին ետ էր, իսկ այն Քիրքուբինը սլանում էր առջևից: Օ՜ֆ, ցնդվելու բան է, երբ անցնում են աչքիդ առաջ, ու դու նայում ես նրանց ետևից, ու նրանք հեռվանում, հեռվանում, փոքրանում են ու փնջվում շրջադարձին, ու հետո նորից ուղղվում են, ու այնպես ես ուզում ճչալ-հայհոյել՝ էլ դու սուս: Եվ վերջապես արդեն վերջին պտյույտով մտան վազքուղու ուղիղ հատվածը. Քիրքուբինը կարգին առաջ էր ընկել: Եվ բոլորը մազալու տեսք ունեին ու գժի պես գոռում էին «Քսա՜ր», մինչ ձիերը սլանում էին գծով, և հանկարծ իմ հեռադիտակի մեջ մի բան կայծկլտաց, կարծես մի բոցագույն քամի ձիու գլխով, և բոլորը էլ ավելի ուժգին, կարծես, խենթի նման սկսեցին ճչալ «Քսա՜ր»: Ու Քսարը սուրում էր, ու ես երբեք չէի տեսել, որ այդպես սուրան, ու նա հասավ, անցավ Քիրքոբինին, որը, նույնիսկ իր մեջքին նստած գժի պես ճիպոտող ժոքեյի դեպքում, գրեթե նույն արագությունն ուներ ինչ ցանկացած այլ սև նժույգ, ու մի ակնթարթում նրանց գլուխները հավասարվեցին, բայց իր հիասքանչ ցատկերով ու առաջ ձգված վզով Քսարը, թվում էր, թե կրկնակի արագ է վարգում, և այդպես գլուխները կողք-կողքի՝ անցան հաղթական ձողը, և երբ հաշիվն ասացին, պարզվեց, որ առաջին տեղում համար 2-ն էր, այսինքն՝ հաղթեց Քիրքուբինը:
Զգացի, որ ներսս դողում է, մի տեսակ էի զգում, հետո մեզ ճզմեցին, երբ ամբոխն աստիճաններով իջավ դեպի գրատախտակը, որին գրվելու էր, թե ինչքան են վճարելու Քիրքուբինի համար: Անկեղծ ասած, հետևելով վազքին՝ լրիվ մոռացել էի, որ ծերուկս հենց Քիրքուբինի վրա էր դրել: Ես ահավոր ուզում էի, որ Քսարը հաղթեր: Բայց արդեն ամեն ինչ ավարտվել էր, ու վատ չէր իմանալ, որ հաղթող ենք:
– Հավեսն էր վազքը, չէ՞, պապ, – ասացի: Նա մի տեսակ նայեց ինձ ՝ թեքելով դերբին ծոծրակին:
– Ջորջ Գարդները գժոտ ժոքեյ է, դրանում խոսք չկա, – ասաց նա, – միայն հիանալի ժոքեյը կկարողանար Քսարին զրկել հաղթանակից:
Իհարկե, հենց սկզբից էլ զգում էի, որ մի բան այն չէ: Բայց, երբ ծերուկս այդպես ուղիղ ճպացրեց ամեն ինչ, հավեսս լրիվ փախավ ու այլևս չվերադարձավ, նույնիսկ երբ փակցրին հաշիվները, հնչեց զանգն, ու իմացանք, որ Քիրքուբինի համար վճարում են 67.50-ը 10-ի:
Բոլորը գոռում էին.
– Խե՜ղճ Քսար, խե՜ղճ Քսար:
Իսկ ես մտածում էի.
«Եթե էս շան լակոտի փոխարեն ես լինեի ժոքեյը, Քսարը, հաստատ, կհաղթեր»: Այնուամենայնիվ ծիծաղելի էր մտածել Ջորջ Գարդների մասին, որպես շան լակոտի, քանի որ ես սիրում էի նրան, և հետո նա մեզ հաղթողի անունը հուշեց, բայց, իմ կարծիքով, հենց շան լակոտ էր, որ կար, ազնիվ խոսք:
Ծերուկս այս ձիարշավից հետո բավականին մեծ գումար շահեց ու այցելությունները Փարիզ էլ ավելի հաճախակի դարձան: Եթե արշավն անցնում էր Թրեմբլիում, մերոնք մեզ քաղաք էին իջեցնում Մեզոնից վերադառնալու ճամփին, ու մենք նստում էինք Café de la Paix-ի դիմաց ու նայում էինք անցորդներին: Հավես էր այդտեղ նստելը: Անցորդների հոսքը մեծ էր, ու մեզ անդընհատ ինչ-որ մարդիկ էին մոտենում, մեկ մի բան առաջարկում գնել, մեկ ուրիշ բան, ու ես անչափ սիրում էի նստել այդտեղ ծերուկիս հետ: Հենց այդ ժամանակ էլ ամենահավեսն էր: Մեզ մոտենում էին խաղալիք—ճագարներ վաճառողները, ու ճագարներն այդ թռչկոտում էին, երբ սեղմում էիր բալոնին, ու երբ մոտենում էին վաճառողները, հայրիկը սկսում էր կատակել նրանց հետ: Ֆրանսերեն ծերուկս խոսում էր այնպես, ինչպես անգլերեն, և այդտեսակ բոլոր մարդիկ ճանաչում էին նրան (ժոքեյին առաջին իսկ հայացքիս կճանաչես, և հետո մենք միշտ նստում էին միևնույն սեղանի շուրջ, ու նրանք արդեն սովորել էին մեզ): Գալիս, կանգնում էին նաև փոքրիկ տղաներ ու ամուսնական թերթ էին վաճառում, նաև աղջիկներ կային, որոնք ռետինե գնդակներ էին վաճառում, ու երբ ճզմում ես դրանք ափիդ մեջ, աքլորն է դուրս գալիս, հետո մի ծերուկ կար, ճճվի էր նման, ու վաճառում էր նա Փարիզի նկարներով փոքրիկ բացիկներ ու ցույց էր տալիս դրանք անցորդներին, և, իհարկե, ոչ ոք չէր գնում դրանք, իսկ հետո նա վերադառնում ու ցույց էր տալիս՝ ինչ կա տոպրակում, իսկ այն լի էր խուժան բացիկներով, ու մարդիկ մոտենում, փորփրում էին տոպրակն ու գնում դրանցից:
Չէ, բայց, իրոք, զվարճալի մարդիկ էին անցնում: Ընթրիքից հետո աղջիկներ էին անցնում՝ զննելով շուրջը, կարծես փնտրելով մեկին, ով կհրավիրի ճաշելու, և նրանք խոսում էին ծերուկիս հետ, ծերուկս էլ ֆրանսերեն կատակում էր նրանց հետ, հետո նրանք գլուխս շոյում ու հեռանում էին: Մի անգամ կողքի սեղանին մի ամերիկուհի էր նստել իր փոքրիկ աղջնակի հետ, ու երկուսն էլ պաղպաղակ էին վայելում, ու ես աչքերս հառել էի աղջնակին, նա սարսափելի գեղեցիկ էր, ու ես ժպտացի նրան, նա էլ ինձ ժպտաց, բայց ավել բան չեղավ, քանի որ դրանից հետո ես շարունակ սպասում էի կնոջն ու իր աղջնակին, և մտքումս արդեն քայլեր էի փնտրում աղջնակի հետ խոսելու ու մտածում՝ եթե ծանոթանամ նրա հետ, կթողնե՞ն արդյոք՝ տանեմ ինձ հետ Օթեյլ կամ Թրամբլե, բայց ես այդպես էլ նորից չտեսա նրանցից մեկնումեկին: Ինչևէ, կարծում եմ ավելի լավ չէր էլ կարող լինել, դե որովհետև, երբ նայում եմ այդ ամենին, միակ ամենալավ բանը, որ կասեի, կհնչեր այսպես. «Կներեք ինձ, եթե կցանկանաք, կարող եմ այսօրվա Էնգիենի հաղթողի անունը հուշել…»: Եվ այդ ամենից հետո նա, երևի, ինձ դատարկախոսի տեղ կդներ՝ չհավատալով, որ իրոք կհուշեմ:
Մենք նստում էինք Café de la Paix սրճարանում, ու մատուցողը մեզ հետ շատ լավ էր, որովհետև ծերուկս միշտ վիսկի էր վերցնում, իսկ այն հինգ ֆրանք արժեր, ու ենթադրվում էր, որ ծերուկս լավ թեյավճար կթողնի, երբ պնակները հաշվեին, վերջացնեին: Երբեք չէի տեսել, որ ծերուկս այսքան խմեր, ու հիմա նա ընդհանրապես էլ չէր վարում, ու համոզում էր ինձ, որ վիսկիից նիհարում է, բայց ես հո տեսնում էի, որ չաղանում է: Նա բավականին հեռվացավ Մեզոնի՝ մեր հին ընկերախմբից, ու կարծես նրան դուր էր գալիս այսպես նստել բուլվարում ինձ հետ միասին: Բայց ձիարշավին ամեն օր դնում էր: Ու եթե պարտվում էր, ողջ օրվա ընթացքում քիթը կախ էր լինում, մինչև որ չէր նստում իր սեղանիկի շուրջ ու խմում առաջին բաժակը, որից հետո տրամադրությունն իսկույն բացվում էր:
Միշտ Paris-Sport էր կարդում, ու պատահում էր՝ կբարձրացնի աչքերը թերթից ու կհարցնի.
– Հը՞, Ջո, բա սիրունիկդ ու՞ր է, – ծաղրում էր այդպես, որովհետև պատմել էի կողքի սեղանի աղջնակի մասին, ու ես կարմրում էի, բայց ինձ դուր էր գալիս, որ հենց աղջնակի հետ է կապված ծաղրը, լավ էի զգում, – Ուշքդ վրադ պահիր. գուցե վերադառնա: – կասեր նա:
Նա ինձ հարցեր էր տալիս տարբեր բաներից, ու որոշ պատասխաններիս վրա ծիծաղում էր: Հետո նա էր խոսում տարբեր բաներից՝ Եգիպտոսում անցկացվող ձիարշավից, կամ Սբ. Մորիթզում՝ սառցի վրա, երբ դեռ մայրիկս ողջ էր, կամ, ասենք, պատերազմի ժամանակ Ֆրանսիայի հարավում անցկացվող ամենօրյա արշավներից, որոնք առանց մրցանակի ու շահումների էին, ու անցկացվում էին զուտ նրա համար, որ տեսակը պահպանվի: Այդ կանոնավոր արշավներին ժոքեյները ծուխ էին հանում ձիերից: Էհ, ժամերով կարող էի լսել ծերուկիս, մանավանդ, երբ արդեն մի քանի բաժակ խմել էր: Նա պատմում էր ինձ Կենտուկիից, ինչպես էր գնում ջրարջի որսի, երբ փոքրիկ տղա էր, ու Նահանգներում անցկացրած այն հին օրերից, երբ այն դեռ կարգին երկիր էր: Ու նա ասում էր.
– Ջո, հենց որ մի կարգին բան բռնենք, վերադառնալու ես Նահանգներ ու գնաս դպրոց
– Ինչի՞ս է պետք՝ վերադառնամ սովորելու, երբ էնտեղ քարը քարին չի մնացել: – հարցնում էի:
– Դա ուրիշ է: – Ասում էր նա ու վճարում մատուցողին պնակների համար, որից հետո տաքսի էինք բռնում դեպի Սեն Լազարի Կայարան, որտեղից էլ՝ գնացքով Մեզոնից դուրս:
Մի անգամ Օթեյլում ծերուկս աճուրդին գնեց հաղթողին 30.000 ֆրանկով: Ճիշտ է՝ մի փոքր պետք եղավ ավելացնել, բայց վերջիվերջո ձին հասավ ծերուկիս, մի շաբաթ անց էլ նա ստացավ իր վկայականն ու գույները: Մենակ տեսնեիք՝ ինչ հպարտ էի, երբ ծերուկս սեփականատերն էր: Ախոռի համար նա պայմանավորվեց Չարլզ Դրեյքի հետ ու դադարեց փարիզյան այցելությունները, սկսեց մարզվել ու ջուր դառնալ նորից, միակ ձիապաններն էլ մենք էինք՝ ես ու ծերուկս: Մեր ձիու անունը Գիլֆորդ էր, իռլանդական ցեղի ձի էր, կարգին ցատկում էր: Ծերուկս հաշվարկեց, որ ինքնուրույն մարզելով ու վարելով, արդեն իսկ կարելի է ծախսի տեղը հանել: Ես հպարտանում էի այդ ամենով, ու կարծում էի, որ մեր Գիլֆորդը ոչնչով չի զիջում Քսարին: Կարգին աշխետ էր, անչափ սլացիկ, եթե մի լավ ճիպոտես հարթ վազքուղու վրա, ու հետո գեղեցիկ ձի էր:
Ո՜նց էի սիրում մեր Գիլֆորդին: Հենց առաջին անգամ, երբ ծերուկս վարեց նրան, երկուսուկես կիլոմետրանոց մրցավազքին երրորդը հասավ, ու երբ ախոռում ծերուկս իջավ ձիուց՝ երջանիկ ու ամբողջովին ջուր դառած, ու գնաց կշռվելու, ես այնքան հպարտ էի՝ կարծես, առաջին անգամն էր, որ տեղ է բռնում: Հասկանում եք, երբ մարդը երկար ժամանակ չի վարել, դժվար է հավատալ, որ ժամանակին նա էլ էր ժոքեյ: Հիմա լրիվ ուրիշ էր, որովհետև Միլանում ծերուկս անտարբեր էր նույնիսկ մեծ ձիարշավներին, ու եթե հաղթում էր, հուզմունք չկար, բայց հիմա այնպես էր, որ չէի էլ քնում արշավների նախորդ գիշերները, ու գիտեի, որ ծերուկս էլ էր անհանգիստ, չնայած որ չէր ցույց տալիս: Լրիվ ուրիշ է, երբ քո ձին ես վարում:
Ծերուկիս ու Գիլֆորդի երկրորդ վազքը Օթեյլում էր մի անձրևոտ կիրակի, վազքուղին էլ չորսուկես կիլոմետրանոց Prix du Marat-ն էր: Հենց որ ծերուկս դուրս եկավ, ես թռա տրիբունայի վրա ու սկսեցի դիտել իմ նոր հեռադիտակով, որը ծերուկս հենց դրա համար էլ գնել էր: Նրանք սկսում էին հեռվում՝ ձիարշավարանի մյուս ծայրում, ու ստարտի մոտ ինչ-որ իրարանցում էր: Սև աչքակալով մի ձի շատ անհանգիստ էր, անընդհատ ծարս էր լինում, նույնիսկ մի անգամ ոտքերը հանեց արգելքին, բայց ես տեսնում էի ծերուկիս՝ մեր՝ սպիտակ խաչով սև ժակետը հագին, սև քեփն էլ գլխին, ու նա նստած էր Գիլֆորդի մեջքին ու ձեռքով շոյում էր նրան: Եվ ահա, նրանք պոկվեցին տեղից ու չքվեցին այնտեղ՝ ծառերի ետևում, զանգը խլացրեց, ու տոմսարկղի դռները շրխկոցով փակվեցին: Օ՜հ, մենակ տեսնեիք՝ ի՜նչ հուզված էի, այնքան, որ նույնիսկ վախենում էի նայել նրանց կողմ, բայց վերջիվերջո հեռադիտակս ուղղեցի հենց այն կողմ, որտեղից պիտի դուրս գային ծառերի ետևից, ու նրանք դուրս եկան, մեր սև ժակետն էլ երրորդն էր, ու այնպես թռան խրամի վրայով, կարծես թռչուններ լինեին: Հետո նորից չքվեցին, նորից երևացին ու սուրացին բլուրն ի վար, ու վարգեցին այսպես սիրուն, թեթև, փափուկ, ու խմբվելով անցան ցանկապատի կողքով ու ասես մի մարմին դառած՝ նորից հեռվացան մեզնից: Թվում էր՝ կարելի կլինի քայլել նրանց մեջքերի վրայով. այդ աստիճան մոտիկ ու հավասար էին վարգում: Հետո ցատկեցին մեծ, երկշերտ արգելապատնեշի վրայով, ու ինչ-որ բան ընկավ: Ես չէի տեսնում՝ ով էր ընկնողը, բայց մի րոպե անց ձին վեր կացավ ու քառատրոփ քայլեց դեպի դաշտը, իսկ մնացածը նորից խմբվելով անցան ձախակողմյա երկարուկ շրջադարձն ու դուրս եկան ուղիղ հատված: Նրանք ցատկեցին քարե արգելքի վրայով ու վարգեցին դեպի ձիարանի դիմաց գտնվող ջրով խրամը: Ես տեսա, որ մոտենում են, ու ձայն տվեցի ծերուկիս, երբ սուրաց ինձ մոտով. համարյա մի ամբողջ կորպուս առաջ էր ընկել ու կապիկի պես թեթև վարում էր փոքր ինչ կողքով, ու սուրում էին այդպես դեպի ջրով խրամը: Բոլորը մի շնչով անցան խրամի ցանկապատի կողքով, ու հանկարծ մի զխկոց լսվեց, ձիերից երկուսը ելան ու շարունակեցին, իսկ մյուս երեքը մնացին պառկած: Ծերուկս չէր երևում: Ձիերից մեկը ծնկի ելավ, ու ժոքեյը բռնեց սանձը, բարձրացավ վրան ու գնաց՝ իր փողը ստանալու: Մյուս ձին ինքնուրույն ոտքի ելավ ու քառատրոփ քայլեց՝ թափահարելով գլուխն ու կախված սանձերը, ժոքեյն էլ ճոճվելով քայլեց դեպի ցանկապատը: Եվ ահա Գիլֆորդը գլորվեց ծերուկիս վրայից, ելավ ու աջ սմբակն օդում ճոճելով՝ երեք ոտքով մի կողմ քայլեց, իսկ ծերուկս տախտակի պես ընկած էր խոտերին՝ դեմքով դեպի երկինքը, ու գլուխը մի կողմից ամբողջովին արյան մեջ էր: Ես թռա տիրբունայից, վազեցի ամբոխի միջով, ու ոստիկանը բռնեց ինձ ու բաց չէր թողնում, ու ես տեսա՝ ինչպես երկու թիկնեղ սանիտար պատգարակով վազեցին ծերուկիս ետևից, իսկ հեռվում, ձիարշավարանի մյուս ծայրում, տեսա՝ ինչպես երեք ձի, մի գծով շարված, երևացին ծառերի ետևից ու ցատկեցին արգելքի վրայով:
Ծերուկս արդեն մեռած էր, երբ ներս բերեցին, ու մինչ բժիշկը ականջներին դրած ինչ-որ սարքով լսում էր ծերոկիս սիրտը, մի կրակոց լսեցի, ու հասկացա, որ սպանեցին Գիլֆորդին: Երբ տարան ներս՝ հիվանդասենյա, ես պառկել էի ծերուկիս կողքին ու լացում էի, լացում, նա այնքան գունատ էր ու անզգա, այնքան մեռած, ու միևնույն է ուշքի չէի գալիս այն մտքից, որ եթե ծերուկս մահացել էր, անպայման չէր սպանել Գիլֆորդին: Սմբակը կլավանար: Չգիտեմ: Ես շատ էի սիրում ծերուկիս:
Հետո երկու հոգի մտան, ու նրանցից մեկը թփթփացրեց մեջքիս, մոտեցավ ծերուկիս ու սկսեց նայել, հետո քաշեց սավանն ու ծածկեց ծերուկին: Իսկ մյուսը հեռախոսով ասաց ֆրանսերենով, որ սանիտարական կառք բերեն ու տանեն ծերուկիս Մեզոն: Եվ ես ոչ մի կերպ չէի հանգստանում ու ձայնով լացում էի, ու այդ պահին ներս մտավ Ջորջ Գարդները, նստեց գետնին, գրկեց ինձ կողքից ու ասաց.
– Լավ, լավ, մեծ տղա, Ջո: Վեր կաց, գնանք, սպասենք սանիտարական կառքին:
Ես ու Ջորջը դուրս եկանք դարպասից, ու ես փորձում էի էլ չլացել, և Ջորջը սրբեց երեխսս իր թաշկինակով, ու մենք մի փոքր կողք քաշվեցինք, երբ ամբոխը դուրս էր գալիս դարպասից, հետո երկու հոգի կանգ առան մեզ մոտ, մինչ սպասում էինք, որ բոլորը դուրս գան, ու նրանցից մեկն ասաց՝ հաշվելով տոմսերի խուրձը.
– Բաթլերը, լա՜վ էլ իրենն ստացավ:
Մյուսն ասաց.
– Ի՞նձ ինչ, որ ստացավ… խարդախը… Տեղն էր դրան, իր հալով չմնաց:
– Իհարկե, չմնաց, – ասաց առաջինն ու երկու կես արեց տոմսերի խուրձը:
Ջորջ Գարդները նայեց ինձ, երևի որ տեսնի, լսեցի, թե ոչ, և, իհարկե, ես ամեն ինչ լսել էի, ու նա ասաց.
– Մի լսիր, էս ապուշներին, Ջո: Հայրիկդ կարգին տիպ էր:
Անկեղծ ասած, չգիտեմ: Երևի դժվարը սկսելն է. հետո մարդուց բան չեն թողնում:
English to Russian: An exeprt from the translation of Betrand Russell's essay "Metaphysics and Logic" into Russian General field: Social Sciences Detailed field: Philosophy
Source text - English MYSTICISM AND LOGIC
Selected Papers of Bertrand Russell
[an experpt]
Metaphysics, or the attempt to conceive the world as a whole by means of thought, has been developed, from the first, by the union and conflict of two very different human impulses, the one urging men towards mysticism, the other urging them towards science. Some men
have achieved greatness through one of these impulses alone, others through the other alone: in Hume, for example, the scientific impulse reigns quite unchecked, while in Blake a strong hostility to science co-exists with profound mystic insight. But the greatest men who have
been philosophers have felt the need both of science and of mysticism: the attempt to harmonise the two was what made their life, and what always must, for all its arduous uncertainty, make philosophy, to some minds, a greater thing than either science or religion.
Before attempting an explicit characterisation of the scientific and the mystical impulses, I will illustrate them by examples from two philosophers whose greatness lies in the very intimate blending which they achieved. The two philosophers I mean are Heraclitus and Plato.
Heraclitus, as every one knows, was a believer in universal flux: time builds and destroys all things. From the few fragments that remain, it is not easy to discover how he arrived at his opinions, but there are some sayings that strongly suggest scientific observation as the source.
"The things that can be seen, heard, and learned," he says, "are what I prize the most." This is the language of the empiricist, to whom observation is the sole guarantee of truth. "The sun is new every day," is another fragment; and this opinion, in spite of its paradoxical character, is obviously inspired by scientific reflection, and no doubt seemed to him to obviate the difficulty of understanding how the sun can work its way underground from west to east during the night. Actual observation must also have suggested to him his central doctrine, that Fire is the one permanent substance, of which all visible things are passing phases. In combustion we see things change utterly, while their flame and heat rise up into the air and vanish.
"This world, which is the same for all," he says, "no one of gods or men has made; but it was ever, is now, and ever shall be, an ever-living Fire, with measures kindling, and measures going out."
"The transformations of Fire are, first of all, sea; and half of the sea is earth, half whirlwind." [...]
Translation - Russian МИСТИЦИЗМ и ЛОГИКА
(Избранные Статьи Бертрана Рассела)
[отрывок]
Translated by Davit Sahakyan from English (original – ''Mysticism and Logic'' | Selected Papers of Bertrand Russell)
Метафизика, или попытка понять мир как целое средствами человеческой мысли, с самого начала была разработана с помощью союза и конфликта двух, очень разных человеческих импульсов, одна из которых призывала людей к мистицизму, другая – к науке. Некоторые люди достигли величия как при помощи отдельно одного импульса, так и другого: например, у Юма научный импульс господствует беспрепятственно, тогда как у Блейка сильная враждебность к науке сосуществует с глубоким мистическим пониманием. Однако, величайшие люди, которые были философами, чувствовали потребность как в науке, так и в мистике: попытка гармонировать эти два импульса, при всей еe тяжкой неопределенности, для некоторых умов делает философию чем-то большим, чем наука или религия.
Перед тем, как привести подробную характеристику научного и мистического импульсов, я поясню их примерами от двух философов, величие которых заключается в достижении того самого основательного смешивания (двух импульсов); речь идет о Гераклите и Платоне.
Гераклит, как известно, был приверженцем идеи всеобщей изменчивости: время создает и разрушает все сущее. Из оставшихся нам малочисленных фрагментов трудно понять, как он пришел к таким воззрениям, однако имеются некоторые высказывания, которые предполагают научное наблюдение как источник знаний.
«Вещи, которые можно увидеть, услышать и познать», - пишет Гераклит, «Это то, что я ценю больше всего». Здесь замечаются слова эмпирика, для которого наблюдение является единственной гарантией истины. «Солнце новое каждый день» - еще один фрагмент: и эта воззрение, не смотря на его парадоксальный характер, очевидно является плодом научного размышления, и ему, без сомнения, казалось, что такое размышление устраняет трудность понимания того, как солнце может за ночь «пробраться под землей» с запада на восток. Фактическое наблюдение должно было также навести его на его же основную доктрину о том, что Огонь есть единственная постоянная субстанция, через которую все видимые вещи проходят фазами. При горении мы видим, что вещи подвергаются полной трансформации, тогда как пламя и выделяемое тепло поднимаются в воздух и исчезают.
«Этот мир, единый для всех», - говорит он, - «не создан никем из богов и людей, но всегда был, есть и будет вечно живущим огнем, с мерой его разжигания и мерой угасания».
«Трансформации Огня – это, прежде всего, море; одна половина моря есть земля, а другая – вихрь. […]
More
Less
New! Video portfolio:
More
Less
Experience
Years of experience: 10. Registered at ProZ.com: Nov 2020.
Learn more about additional services I can provide my clients
Help or teach others with what I have learned over the years
Transition from freelancer to agency owner
Improve my productivity
Bio
I am Davit, linguist-translator and author based in Yerevan (RA). I graduated Yerevan State Brusov University of Language and Social Sciences with a Master Degree in Linguistics and Translation Sciences. Due to my 6+ years of multilingual translation (ENG. RUS. ARM) in various fields, including medical, law, literary, academic, social sciences, SMM, marketing, science, and more, I have developed a philosophy which implies that scientific accuracy is the key to successful and quality translation, and that quality should be provided together with management ethics and security. Looking forward to collaborating in all levels ofcomplexity.
Keywords: english, russian, armenian, translation, linugistics, SEO, copywriting, voiceover, multilingual, adaptation. See more.english, russian, armenian, translation, linugistics, SEO, copywriting, voiceover, multilingual, adaptation, literature, literary, medical, law, science, medical translation, academic writing, academic translation, English translator, Russian Translator, English to Russian, Russian to English, English to Russian translator, Russian to English translator, Editing, editor, proofreading, russian editor. See less.
Expertise