This site uses cookies.
Some of these cookies are essential to the operation of the site,
while others help to improve your experience by providing insights into how the site is being used.
For more information, please see the ProZ.com privacy policy.
This person has a SecurePRO™ card. Because this person is not a ProZ.com Plus subscriber, to view his or her SecurePRO™ card you must be a ProZ.com Business member or Plus subscriber.
Affiliations
This person is not affiliated with any business or Blue Board record at ProZ.com.
English to Belarusian: Barack Obama — Speech to the British Parliament General field: Art/Literary Detailed field: Government / Politics
Source text - English Thank you, so much.
My Lord Chancellor, Mr. Speaker, Mr. Prime Minister, my lords, and members of the House of Commons:
I have known few greater honors than the opportunity to address the Mother of Parliaments at Westminster Hall. I am told that the last three speakers here have been the Pope, Her Majesty the Queen, and Nelson Mandela — which is either a very high bar or the beginning of a very funny joke.
I come here today to reaffirm one of the oldest, one of the strongest alliances the world has ever known. It’s long been said that the United States and the United Kingdom share a special relationship. And since we also share an especially active press corps, that relationship is often analyzed and overanalyzed for the slightest hint of stress or strain.
Of course, all relationships have their ups and downs. Admittedly, ours got off on the wrong foot with a small scrape about tea and taxes. There may also have been some hurt feelings when the White House was set on fire during the War of 1812. But fortunately, it’s been smooth sailing ever since.
The reason for this close friendship doesn’t just have to do with our shared history, our shared heritage; our ties of language and culture; or even the strong partnership between our governments. Our relationship is special because of the values and beliefs that have united our people through the ages.
Centuries ago, when kings, emperors, and warlords reigned over much of the world, it was the English who first spelled out the rights and liberties of man in the Magna Carta. It was here, in this very hall, where the rule of law first developed, courts were established, disputes were settled, and citizens came to petition their leaders.
Over time, the people of this nation waged a long and sometimes bloody struggle to expand and secure their freedom from the crown. Propelled by the ideals of the Enlightenment, they would ultimately forge an English Bill of Rights, and invest the power to govern in an elected parliament that’s gathered here today.
What began on this island would inspire millions throughout the continent of Europe and across the world. But perhaps no one drew greater inspiration from these notions of freedom than your rabble-rousing colonists on the other side of the Atlantic. As Winston Churchill said, the
…Magna Carta, the Bill of Rights, Habeas Corpus, trial by jury, and English common law find their most famous expression in the American Declaration of Independence.
For both of our nations, living up to the ideals enshrined in these founding documents has sometimes been difficult, has always been a work in progress. The path has never been perfect. But through the struggles of slaves and immigrants, women and ethnic minorities, former colonies and persecuted religions, we have learned better than most that the longing for freedom and human dignity is not English or American or Western — it is universal, and it beats in every heart. Perhaps that’s why there are few nations that stand firmer, speak louder, and fight harder to defend democratic values around the world than the United States and the United Kingdom.
We are the allies who landed at Omaha and Gold, who sacrificed side by side to free a continent from the march of tyranny, and help prosperity flourish from the ruins of war. And with the founding of NATO — a British idea — we joined a transatlantic alliance that has ensured our security for over half a century.
Together with our allies, we forged a lasting peace from a cold war. When the Iron Curtain lifted, we expanded our alliance to include the nations of Central and Eastern Europe, and built new bridges to Russia and the former states of the Soviet Union. And when there was strife in the Balkans, we worked together to keep the peace.
Today, after a difficult decade that began with war and ended in recession, our nations have arrived at a pivotal moment once more. A global economy that once stood on the brink of depression is now stable and recovering. After years of conflict, the United States has removed 100,000 troops from Iraq, the United Kingdom has removed its forces, and our combat mission there has ended. In Afghanistan, we’ve broken the Taliban’s momentum and will soon begin a transition to Afghan lead. And nearly 10 years after 9/11, we have disrupted terrorist networks and dealt al Qaeda a huge blow by killing its leader — Osama bin Laden.
Together, we have met great challenges. But as we enter this new chapter in our shared history, profound challenges stretch before us. In a world where the prosperity of all nations is now inextricably linked, a new era of cooperation is required to ensure the growth and stability of the global economy. As new threats spread across borders and oceans, we must dismantle terrorist networks and stop the spread of nuclear weapons, confront climate change and combat famine and disease. And as a revolution races through the streets of the Middle East and North Africa, the entire world has a stake in the aspirations of a generation that longs to determine its own destiny.
These challenges come at a time when the international order has already been reshaped for a new century. Countries like China, India, and Brazil are growing by leaps and bounds. We should welcome this development, for it has lifted hundreds of millions from poverty around the globe, and created new markets and opportunities for our own nations.
And yet, as this rapid change has taken place, it’s become fashionable in some quarters to question whether the rise of these nations will accompany the decline of American and European influence around the world. Perhaps, the argument goes, these nations represent the future, and the time for our leadership has passed.
That argument is wrong. The time for our leadership is now. It was the United States and the United Kingdom and our democratic allies that shaped a world in which new nations could emerge and individuals could thrive. And even as more nations take on the responsibilities of global leadership, our alliance will remain indispensable to the goal of a century that is more peaceful, more prosperous and more just.
At a time when threats and challenges require nations to work in concert with one another, we remain the greatest catalysts for global action. In an era defined by the rapid flow of commerce and information, it is our free market tradition, our openness, fortified by our commitment to basic security for our citizens, that offers the best chance of prosperity that is both strong and shared. As millions are still denied their basic human rights because of who they are, or what they believe, or the kind of government that they live under, we are the nations most willing to stand up for the values of tolerance and self-determination that lead to peace and dignity.
Now, this doesn’t mean we can afford to stand still. The nature of our leadership will need to change with the times. As I said the first time I came to London as President, for the G20 summit, the days are gone when Roosevelt and Churchill could sit in a room and solve the world’s problems over a glass of brandy — although I’m sure that Prime Minister Cameron would agree that some days we could both use a stiff drink. In this century, our joint leadership will require building new partnerships, adapting to new circumstances, and remaking ourselves to meet the demands of a new era.
That begins with our economic leadership.
Adam Smith’s central insight remains true today: There is no greater generator of wealth and innovation than a system of free enterprise that unleashes the full potential of individual men and women. That’s what led to the Industrial Revolution that began in the factories of Manchester. That is what led to the dawn of the Information Age that arose from the office parks of Silicon Valley. That’s why countries like China, India and Brazil are growing so rapidly — because in fits and starts, they are moving toward market-based principles that the United States and the United Kingdom have always embraced.
In other words, we live in a global economy that is largely of our own making. And today, the competition for the best jobs and industries favors countries that are free-thinking and forward-looking; countries with the most creative and innovative and entrepreneurial citizens.
That gives nations like the United States and the United Kingdom an inherent advantage. For from Newton and Darwin to Edison and Einstein, from Alan Turing to Steve Jobs, we have led the world in our commitment to science and cutting-edge research, the discovery of new medicines and technologies. We educate our citizens and train our workers in the best colleges and universities on Earth. But to maintain this advantage in a world that’s more competitive than ever, we will have to redouble our investments in science and engineering, and renew our national commitments to educating our workforces.
We’ve also been reminded in the last few years that markets can sometimes fail. In the last century, both our nations put in place regulatory frameworks to deal with such market failures — safeguards to protect the banking system after the Great Depression, for example; regulations that were established to prevent the pollution of our air and water during the 1970s.
But in today’s economy, such threats of market failure can no longer be contained within the borders of any one country. Market failures can go global, and go viral, and demand international responses.
A financial crisis that began on Wall Street infected nearly every continent, which is why we must keep working through forums like the G20 to put in place global rules of the road to prevent future excesses and abuse. No country can hide from the dangers of carbon pollution, which is why we must build on what was achieved at Copenhagen and Cancun to leave our children a planet that is safer and cleaner.
Moreover, even when the free market works as it should, both our countries recognize that no matter how responsibly we live in our lives, hard times or bad luck, a crippling illness or a layoff may strike any one of us. And so part of our common tradition has expressed itself in a conviction that every citizen deserves a basic measure of security — health care if you get sick, unemployment insurance if you lose your job, a dignified retirement after a lifetime of hard work. That commitment to our citizens has also been the reason for our leadership in the world.
And now, having come through a terrible recession, our challenge is to meet these obligations while ensuring that we’re not consuming — and hence consumed with — a level of debt that could sap the strength and vitality of our economies. And that will require difficult choices and it will require different paths for both of our countries. But we have faced such challenges before, and have always been able to balance the need for fiscal responsibility with the responsibilities we have to one another.
And I believe we can do this again. As we do, the successes and failures of our own past can serve as an example for emerging economies — that it’s possible to grow without polluting; that lasting prosperity comes not from what a nation consumes, but from what it produces, and from the investments it makes in its people and its infrastructure.
And just as we must lead on behalf of the prosperity of our citizens, so we must safeguard their security. Our two nations know what it is to confront evil in the world. Hitler’s armies would not have stopped their killing had we not fought them on the beaches and on the landing grounds, in the fields and on the streets. We must never forget that there was nothing inevitable about our victory in that terrible war. It was won through the courage and character of our people.
Precisely because we are willing to bear its burden, we know well the cost of war. And that is why we built an alliance that was strong enough to defend this continent while deterring our enemies. At its core, NATO is rooted in the simple concept of Article Five: that no NATO nation will have to fend on its own; that allies will stand by one another, always. And for six decades, NATO has been the most successful alliance in human history.
Today, we confront a different enemy. Terrorists have taken the lives of our citizens in New York and in London. And while al Qaeda seeks a religious war with the West, we must remember that they have killed thousands of Muslims — men, women and children — around the globe. Our nations are not and will never be at war with Islam. Our fight is focused on defeating al Qaeda and its extremist allies. In that effort, we will not relent, as Osama bin Laden and his followers have learned. And as we fight an enemy that respects no law of war, we will continue to hold ourselves to a higher standard — by living up to the values, the rule of law and due process that we so ardently defend.
For almost a decade, Afghanistan has been a central front of these efforts. Throughout those years, you, the British people, have been a stalwart ally, along with so many others who fight by our side.
Together, let us pay tribute to all of our men and women who have served and sacrificed over the last several years — for they are part of an unbroken line of heroes who have borne the heaviest burden for the freedoms that we enjoy. Because of them, we have broken the Taliban’s momentum. Because of them, we have built the capacity of Afghan security forces. And because of them, we are now preparing to turn a corner in Afghanistan by transitioning to Afghan lead. And during this transition, we will pursue a lasting peace with those who break free of al Qaeda and respect the Afghan constitution and lay down arms. And we will ensure that Afghanistan is never a safe haven for terror, but is instead a country that is strong, sovereign, and able to stand on its own two feet.
Indeed, our efforts in this young century have led us to a new concept for NATO that will give us the capabilities needed to meet new threats — threats like terrorism and piracy, cyber attacks and ballistic missiles. But a revitalized NATO will continue to hew to that original vision of its founders, allowing us to rally collective action for the defense of our people, while building upon the broader belief of Roosevelt and Churchill that all nations have both rights and responsibilities, and all nations share a common interest in an international architecture that maintains the peace.
We also share a common interest in stopping the spread of nuclear weapons. Across the globe, nations are locking down nuclear materials so they never fall into the wrong hands — because of our leadership. From North Korea to Iran, we’ve sent a message that those who flaunt their obligations will face consequences — which is why America and the European Union just recently strengthened our sanctions on Iran, in large part because of the leadership of the United Kingdom and the United States. And while we hold others to account, we will meet our own obligations under the Non-Proliferation Treaty, and strive for a world without nuclear weapons.
We share a common interest in resolving conflicts that prolong human suffering and threaten to tear whole regions asunder. In Sudan, after years of war and thousands of deaths, we call on both North and South to pull back from the brink of violence and choose the path of peace. And in the Middle East, we stand united in our support for a secure Israel and a sovereign Palestine.
And we share a common interest in development that advances dignity and security. To succeed, we must cast aside the impulse to look at impoverished parts of the globe as a place for charity. Instead, we should empower the same forces that have allowed our own people to thrive: We should help the hungry to feed themselves, the doctors who care for the sick. We should support countries that confront corruption, and allow their people to innovate. And we should advance the truth that nations prosper when they allow women and girls to reach their full potential.
We do these things because we believe not simply in the rights of nations; we believe in the rights of citizens. That is the beacon that guided us through our fight against fascism and our twilight struggle against communism. And today, that idea is being put to the test in the Middle East and North Africa. In country after country, people are mobilizing to free themselves from the grip of an iron fist. And while these movements for change are just six months old, we have seen them play out before — from Eastern Europe to the Americas, from South Africa to Southeast Asia.
History tells us that democracy is not easy. It will be years before these revolutions reach their conclusion, and there will be difficult days along the way. Power rarely gives up without a fight — particularly in places where there are divisions of tribe and divisions of sect. We also know that populism can take dangerous turns — from the extremism of those who would use democracy to deny minority rights, to the nationalism that left so many scars on this continent in the 20th century.
But make no mistake: What we saw, what we are seeing in Tehran, in Tunis, in Tahrir Square, is a longing for the same freedoms that we take for granted here at home. It was a rejection of the notion that people in certain parts of the world don’t want to be free, or need to have democracy imposed upon them. It was a rebuke to the worldview of al Qaeda, which smothers the rights of individuals, and would thereby subject them to perpetual poverty and violence.
Let there be no doubt: The United States and United Kingdom stand squarely on the side of those who long to be free. And now, we must show that we will back up those words with deeds. That means investing in the future of those nations that transition to democracy, starting with Tunisia and Egypt — by deepening ties of trade and commerce; by helping them demonstrate that freedom brings prosperity. And that means standing up for universal rights — by sanctioning those who pursue repression, strengthening civil society, supporting the rights of minorities.
We do this knowing that the West must overcome suspicion and mistrust among many in the Middle East and North Africa — a mistrust that is rooted in a difficult past. For years, we’ve faced charges of hypocrisy from those who do not enjoy the freedoms that they hear us espouse. And so to them, we must squarely acknowledge that, yes, we have enduring interests in the region — to fight terror, sometimes with partners who may not be perfect; to protect against disruptions of the world’s energy supply. But we must also insist that we reject as false the choice between our interests and our ideals; between stability and democracy. For our idealism is rooted in the realities of history — that repression offers only the false promise of stability, that societies are more successful when their citizens are free, and that democracies are the closest allies we have.
It is that truth that guides our action in Libya. It would have been easy at the outset of the crackdown in Libya to say that none of this was our business — that a nation’s sovereignty is more important than the slaughter of civilians within its borders. That argument carries weight with some. But we are different. We embrace a broader responsibility. And while we cannot stop every injustice, there are circumstances that cut through our caution — when a leader is threatening to massacre his people, and the international community is calling for action. That’s why we stopped a massacre in Libya. And we will not relent until the people of Libya are protected and the shadow of tyranny is lifted.
We will proceed with humility, and the knowledge that we cannot dictate every outcome abroad. Ultimately, freedom must be won by the people themselves, not imposed from without. But we can and must stand with those who so struggle. Because we have always believed that the future of our children and grandchildren will be better if other people’s children and grandchildren are more prosperous and more free — from the beaches of Normandy to the Balkans to Benghazi. That is our interests and our ideals. And if we fail to meet that responsibility, who would take our place, and what kind of world would we pass on?
Our action — our leadership — is essential to the cause of human dignity. And so we must act — and lead — with confidence in our ideals, and an abiding faith in the character of our people, who sent us all here today.
For there is one final quality that I believe makes the United States and the United Kingdom indispensable to this moment in history. And that is how we define ourselves as nations.
Unlike most countries in the world, we do not define citizenship based on race or ethnicity.
Being American or British is not about belonging to a certain group; it’s about believing in a certain set of ideals — the rights of individuals, the rule of law. That is why we hold incredible diversity within our borders. That’s why there are people around the world right now who believe that if they come to America, if they come to New York, if they come to London, if they work hard, they can pledge allegiance to our flag and call themselves Americans; if they come to England, they can make a new life for themselves and can sing God Save The Queen just like any other citizen.
Yes, our diversity can lead to tension. And throughout our history there have been heated debates about immigration and assimilation in both of our countries. But even as these debates can be difficult, we fundamentally recognize that our patchwork heritage is an enormous strength — that in a world which will only grow smaller and more interconnected, the example of our two nations says it is possible for people to be united by their ideals, instead of divided by their differences; that it’s possible for hearts to change and old hatreds to pass; that it’s possible for the sons and daughters of former colonies to sit here as members of this great Parliament, and for the grandson of a Kenyan who served as a cook in the British Army to stand before you as President of the United States.
That is what defines us. That is why the young men and women in the streets of Damascus and Cairo still reach for the rights our citizens enjoy, even if they sometimes differ with our policies. As two of the most powerful nations in the history of the world, we must always remember that the true source of our influence hasn’t just been the size of our economies, or the reach of our militaries, or the land that we’ve claimed. It has been the values that we must never waver in defending around the world — the idea that all beings are endowed by our Creator with certain rights that cannot be denied.
That is what forged our bond in the fire of war — a bond made manifest by the friendship between two of our greatest leaders. Churchill and Roosevelt had their differences. They were keen observers of each other’s blind spots and shortcomings, if not always their own, and they were hard-headed about their ability to remake the world. But what joined the fates of these two men at that particular moment in history was not simply a shared interest in victory on the battlefield. It was a shared belief in the ultimate triumph of human freedom and human dignity — a conviction that we have a say in how this story ends.
This conviction lives on in their people today. The challenges we face are great. The work before us is hard. But we have come through a difficult decade, and whenever the tests and trials ahead may seem too big or too many, let us turn to their example, and the words that Churchill spoke on the day that Europe was freed:
In the long years to come, not only will the people of this island but…the world, wherever the bird of freedom chirps in [the] human heart, look back to what we’ve done, and they will say ‘do not despair, do not yield…march straightforward’.
With courage and purpose, with humility and with hope, with faith in the promise of tomorrow, let us march straightforward together, enduring allies in the cause of a world that is more peaceful, more prosperous, and more just.
Thank you very much.
Translation - Belarusian Барак Абама — Прамова перад парламентам Вялікабрытаніі
Дзякую, дужа дзякую.
Лорд-канцлер, спадар спікер, спадар прэм’ер-міністар, лорды, а таксама чальцы Палаты абшчын:
Вялікі гонар для мяне — магчымасць звярнуцца да вас у Вэстмінстэр-холе, на радзіме парламентарызму. Мне паведамілі, што апошнім разам тут выступаў Папа Рымскі, каралева Вялікабрытаніі і Нэльсан Мандэла — гэта значыць, што планка вельмі высокая, або гэта можа быць пачаткам вельмі смешнага анекдота.
Я выступаю тут сёння дзеля таго, каб сцвердзіць існаванне аднаго з найстарэйшых і наймацнейшых саюзаў, які калі-небудзь бачыў свет. Здаўна вядома, што Злучаныя Штаты Амерыкі і Вялікабрытанію яднаюць адмысловыя стасункі. І ў звязку з тым, што нас таксама аб’ядноўвае існаванне надзвычай актыўнай прэсы, гэтыя стасункі часцяком аналізуюцца і «перааналізоўваюцца» нават праз найменшы намёк на напружанасць.
Вядома, для любых стасункаў характэрныя перыяды ўзлётаў і падзенняў. Варта прызнаць, што нашыя сышлі з правільнай каляіны пасля невялікай калатнечы датычна гарбаты і падаткаў . Яшчэ той-сёй мог пакрыўдзіцца, калі падчас вайны 1812 года брытанцамі быў спалены Белы дом. Але, на шчасце, з таго часу ўсё пайшло гладка.
Прычына сяброўства паміж нашымі краінамі палягае не толькі ў еднасці гістарычнай спадчыны, не толькі ў моўнай і культурніцкай еднасці, і не толькі ў трывалай супрацы паміж нашымі ўрадамі. Нашы адносіны асаблівыя праз тыя каштоўнасці і перакананні, якія аб’ядноўваюць нашы народы на працягу ўсёй гісторыі.
Некалькі стагоддзяў таму, у той час, калі над большай часткай свету панавалі каралі, імператары і военачальнікі, менавіта англічане першымі занатавалі правы і свабоды чалавека ў Вялікай хартыі вольнасцяў. Тут, у гэтай самай залі, упершыню ў свеце было абвешчана вяршэнства закона, утвораны суды, вырашаны спрэчкі, а грамадзяне атрымалі магчымасць звяртацца да ўладаў.
З цягам часу народу гэтай краіны давялося прайсці праз доўгую і часам крывавую барацьбу, каб пашырыць і захаваць сваю свабоду перад тварам манархіі. У рэшце рэшт, падштурхнутыя ідэаламі эпохі Асветніцтва, грамадзяне прынялі англійскі Біль аб правах і перадалі права кіравання абранаму парламенту, які сёння сабраўся тут.
Змены, якія пачаліся тады на гэтым востраве, натхнілі мільёны людзей у Еўропе і ва ўсім свеце. Але, бадай, больш за ўсіх ідэі свабоды натхнілі вашых галасістых каланістаў з другога боку Атлантыкі.
Як сказаў Уінстан Чэрчыль: «Вялікая хартыя вольнасцяў, Біль аб правах, Хабеас корпус акт, суд з удзелам прысяжных і агульнае права набылі сваё самае знакамітае выяўленне ў Дэкларацыі незалежнасці Злучаных Штатаў Амерыкі».
Для абодвух нашых народаў дасягненне ідэалаў, замацаваных у гэтых асноватворных дакументах, часам было працай складанай, і гэтая праца ніколі не спынялася. Шлях не быў бездакорным. Але цераз барацьбу з праблемамі рабства і эміграцыі, гендэрнай няроўнасці і этнічных меншасцяў, былых калоній і пераследуемых рэлігій мы зразумелі лепш, чым хто-небудзь іншы, што імкненне да свабоды і чалавечай годнасці гэта не англійскае, або амерыканскае, або заходняе імкненне — гэта імкненне сусветнае, і яно б’ецца ў кожным сэрцы. Відаць, менавіта таму няшмат знойдзецца такіх краін, якія стаяць мацней, прамаўляюць гучней і змагаюцца адчайней за абарону дэмакратычных каштоўнасцяў ва ўсім свеце, як Злучаныя Штаты Амерыкі і Вялікабрытанія.
Мы саюзнікі, якія высадзіліся на пляжах «Амаха» і «Голд», якія плячо ў плячо ахвяравалі жыццём, каб вызваліць кантынент ад маршу тыраніі, і на пасляваенных руінах дапамагалі расквітнець дабрабыту. І з моманту заснавання НАТА — брытанскай задумы — мы далучыліся да трансатлантычнага альянса, які забяспечвае нашу бяспеку больш за паўстагоддзя.
Разам з нашымі саюзнікамі мы ператварылі Халодную вайну ў трывалы мір. Пасля падзення «жалезнай заслоны» мы пашырылі наш саюз, уключыўшы ў яго краіны Цэнтральнай і Усходняй Еўропы, і навялі новыя масты з Расіяй і былымі краінамі Савецкага Саюза. І ў час разладу на Балканах мы працавалі разам, каб захаваць мір.
Сёння, пасля цяжкага дзесяцігоддзя, якое пачалося з вайны, а скончылася рэцэсіяй, нашыя народы ізноў падышлі да паваротнага моманту. Сусветная эканоміка, якая нядаўна была на мяжы дэпрэсіі, цяпер набыла стабільнасць і аднаўляецца. Пасля некалькіх гадоў канфлікту Злучаныя Штаты Амерыкі адклікалі з Іраку 100 000 ваеннаслужачых, Вялікабрытанія вывела свае ваенныя сілы, і наша баявая задача там была скончаная. Мы зламілі рухаючыя сілы талібаў у Афганістане і хутка пачнем перадачу абавязкаў па захаванні бяспекі афганскаму боку. І амаль праз 10 гадоў пасля тэрарыстычных актаў 11 верасня 2001 года мы прарвалі тэрарыстычныя сеткі і нанеслі ўдар па Аль-Каідзе, знішчыўшы яе лідара — Усаму бен Ладэна.
Разам мы пераадолелі маштабныя выклікі. Але, уваходзячы ў новую фазу нашай сумеснай гісторыі, мы сутыкаемся з няпростымі задачамі. У свеце, дзе дабрабыт усіх краін непарыўна звязаны, новая эра супрацоўніцтва вымагае забеспячэння росту і стабільнасці усёй сусветнай эканомікі. У той час, як новыя пагрозы распаўсюджваюцца ўздоўж межаў і берагоў, мы мусім ліквідаваць тэрарыстычныя сеткі, спыніць распаўсюджванне ядзернай зброі, процістаяць зменам клімату і змагацца з голадам і хваробамі. І ў той час, калі рэвалюцыі праносяцца па вуліцах Сярэдняга Усходу і Паўночнай Афрыкі, увесь свет не застаецца абыякавым да жадання пакалення вызначыць уласны лёс.
Гэтыя выклікі існуюць у той час, калі міжнародны парадак рэкунструяваўся адпаведна новаму стагоддзю. Такія краіны, як Кітай, Індыя і Бразілія ідуць у сваім развіцці сямімільнымі крокамі. Мы павінны вітаць гэтыя змены, паколькі яны выцягнулі з галечы мільёны людзей ва ўсім свеце і стварылі новыя рынкі і магчымасці для нашых народаў.
І ўсё ж, разам з гэтым імклівым развіццём, у пэўных колах стала модным задавацца пытаннем, ці будзе суправаджацца росквіт гэтых краін падзеннем уплыву Амерыкі і Еўропы ў свеце? Верагодна, кажуць некаторыя, тыя краіны прадстаўляюць будучыню, а час нашага лідарства скончыўся.
Яны памыляюцца. Час нашага лідарства ідзе. Менавіта Злучаныя Штаты, Вялікабрытанія і нашыя дэмакратычныя саюзнікі стварылі ўмовы для таго, каб новыя народы змаглі заявіць пра сябе і кожны чалавек мог жыць у дастатку. І нават калі ўсё больш краін набываюць ролю ў сусветным лідарстве, наш саюз застаецца нязменным у дасягненні галоўнай мэты, каб зрабіць гэтае стагоддзе больш мірным, паспяховым і справядлівым.
У той час, калі пагрозы і выклікі патрабуюць ад краін узгодненай працы, мы застаемся асноўным каталізатарам глабальных дзеянняў. У эры, якая характарызуецца хуткім распаўсюджваннем інфармацыі і гандлю, менавіта наша традыцыя свабоднага рынку, наша адкрытасць, умацаваная аховай бяспекі грамадзян, даюць найлепшыя магчымасці для росквіту, не толькі моцнага, але і даступнага ўсім. Пакуль мільёны людзей не маюць асноўных чалавечых правоў праз тое, кім яны з’яўляюцца, ува што вераць або пад якім урадам жывуць, нашы краіны выступаюць за абарону такіх каштоўнасцяў, як талерантнасць і самавыяўленне. Толькі яны могуць абараніць чалавечую годнасць і прынесці мір.
Усё гэта не азначае, што мы можам дазволіць сабе стаяць на месцы. Сутнасць нашага лідарства з цягам часу павінна змяніцца. Як я ўжо казаў, калі ўпершыню прыехаў у Лондан у якасці прэзідэнта на саміт Групы дваццаці, мінулі тыя часы, калі Рузвельт і Чэрчыль маглі вырашаць сусветныя праблемы за келіхам брэндзі, седзячы ў кабінеце, — хоць я ўпэўнены, прэм’ер-міністар Кэмеран пагодзіцца, што бывалі дні, калі нам не перашкодзіла б дзябнуць чаго памацней. Цягам гэтага стагоддзя мы павінны наладзіць новыя партнёрскія сувязі, адаптавацца да новых умоў і перастроіцца, каб мець магчымасць адпавядаць патрабаванням новай эры.
Пачатак гэтаму пакладзе нашае эканамічнае лідарства.
Галоўная ідэя Адама Сміта застаецца актуальнай і сёння: “Не існуе лепшага генератара багацця і інавацый, чым сістэма свабоднага прадпрымальніцтва, якая раскрывае поўны патэнцыял асобных мужчын і жанчын”. Гэтыя ідэі прывялі да прамысловага перавароту, які пачаўся на заводах Манчэстэра. Гэтыя ідэі стаялі на парозе Інфармацыйнай эры, якая паўстала ў офісах парку Сіліконавай даліны. Вось чаму такія краіны, як Кітай, Індыя і Бразілія, так імкліва развіваюцца сёння, — бо яны пакрысе рухаюцца ў напрамку да рынкавых прынцыпаў, якім заўжды аддавалі перавагу Злучаныя Штаты Амерыкі і Вялікабрытанія.
Інакш кажучы, мы жывем ва ўмовах глабальный эканомікі, якую, па вялікім рахунку, ствараем самі. І ў сённяшнія дні спаборніцтва за найлепшыя працоўныя месцы і вытворчасць выйграюць краіны вальнадумныя і дальнабачныя; тыя краіны, дзе жывуць людзі крэатыўныя, прадпрымальныя і скіраваныя на інавацыі.
Гэта дае такім краінам, як Злучаныя Штаты Амерыкі і Вялікабрытанія, гістарычную перавагу. Таму што ад Ньютана і Дарвіна да Эдысана і Эйнштэйна, ад Алана Т’юрынга і да Стыва Джобса мы прывялі свет, у нашай адданасці навуцы і інавацыям, да адкрыцця новых лекаў і тэхналогій. Нашы грамадзяне навучаюцца і нашы працаўнікі праходзяць падрыхтоўку ў найлепшых у свеце каледжах і ўніверсітэтах. Але дзеля таго, каб захаваць гэтыя перавагі ў свеце, у якім спаборніцтва стала высокім, як ніколі раней, нам давядзецца падвоіць інвестыцыі ў навуку і тэхніку і перагледзець нацыянальныя абавязкі па падрыхтоўцы працоўнай сілы.
Некалькі мінулых гадоў таксама нагадалі нам, што рынкі часам церпяць крах. Цягам мінулага стагоддзя абедзве нашы краіны распрацавалі нарматыўна-прававую базу для барацьбы з выпадкамі рынкавай неэфектыўнасці — напрыклад, гарантыі абароны банкаўскай сістэмы пасля Вялікай дэпрэсіі; нарматыўныя акты, створаныя для прадухілення забруджвання паветра і вады ў 1970 я.
Але ў цяперашні час пагроза рынкавай неэфектыўнасці ўжо не можа быць стрыманая ў межах адной краіны. Яна становіцца міжнароднай, распаўсюджваецца вірусна і патрабуе зваротных дзеянняў ва ўсім свеце.
Фінансавы крызіс, які пачаўся на Уол-стрыт, закрануў амаль усе кантыненты. Вось чаму мы павінны вырашаць праблемы на такіх форумах, як Група дваццаці, каб сцвердзіць «правілы эканамічнага руху» і не дапусціць злоўжыванняў у будучыні. Паколькі ніводная краіна не можа схавацца ад небяспекі забруджвання атмасферы аксідам вуглярода, мы павінны абапірацца на тое, што было дасягнута ў Капенгагене і Канкуне, каб нашы дзеці жылі на бяспечнай і чыстай планеце.
Больш за тое, нават тады, калі свабодны рынак працуе як мае быць, абедзве нашы краіны прызнаюць, што які б адказны лад жыцця мы ні вялі, неспрыяльны час або няўдача, цяжкая хвароба або звальненне могуць уразіць кожнага з нас. І такі чынам, частка нашай агульнай традыцыі выявіла сябе ў перакананні, што кожны грамадзянін заслугоўвае першаснай меры бяспекі — медыка-санітарнай дапамогі ў выпадку хваробы, дапамогі па беспрацоўі ў выпадку страты працы, годнай старасці і пенсіі. Гэты абавязак, які мы маем перад нашымі грамадзянамі, таксама стаў прычынай нашага лідарства ў свеце.
І цяпер, пасля страшэннай рэцэсіі, мы ставім галоўнай задачай выкананне гэтых абавязацельстваў, але пры гэтым хочам быць упэўненыя, што не паглынаем — і значыць, не будзем паглынутыя, — такой сумы доўгу, якая можа падарваць сілу і жыццяздольнасць нашай эканомікі. І гэта прымусіць нас рабіць цяжкі выбар, што ў сваю чаргу прымусіць нашы краіны пайсці кожную сваім шляхам. Але мы і раней сутыкаліся з падобнымі праблемамі, і нам заўсёды ўдавалася знайсці баланс паміж фінансавай адказнасцю і нашымі супольнымі абавязацельствамі.
Я перакананы, што мы знойдзем баланс і цяпер. Поспехі і паразы з нашага мінулага могуць служыць прыкладам для краін з эканомікай, якая развіваецца, — што можна вырошчваць, не забруджваючы, што трывалы росквіт надыходзіць не ад таго, колькі нацыя спажывае, а ад таго, колькі вырабляе, і ад інвестыцый, якія дзяржава ўкладвае ў сваіх грамадзян і інфраструктуру.
І гэтак жа, як мы клапоцімся аб дастатку нашых грамадзян, мы мусім гарантаваць іх бяспеку. Абедзве нашы краіны добра ведаюць, што гэта такое, — супрацьстаяць злу ў свеце. Гітлераўскія войскі не спынілі б сеяць смерць, калі б мы не змагаліся з імі на берагах і пасадкавых пляцоўках, на палях і на вуліцах. Ніколі нельга забываць, што наша перамога ў гэтай жахлівай вайне не была немінучай. Мы перамаглі, дзякуючы смеласці і вытрымцы нашых людзей.
Менавіта таму, што мы гатовыя несці цяжар вайны, мы добра ведаем яе цану. Вось чаму мы стварылі альянс, дастаткова моцны, каб абараніць наш кантынент, стрымліваючы нашых ворагаў. Па сваёй сутнасці ідэя НАТА выкладзена ў простым канцэпце Пятага артыкула, які сцвярджае, што любой краіне, якая ўваходзіць у НАТА, не давядзецца трымаць удар самастойна, што саюзнікі заўсёды прыйдуць на дапамогу. І на працягу шасці дзесяцігоддзя НАТА быў і застаецца найбольш паспяховым альянсам у гісторыі чалавецтва.
Сёння нам супрацьстаіць інакшы вораг. Тэрарысты забралі жыццё нашых грамадзян у Нью-Ёрку і Лондане. І ў той час, як Аль-Каіда шукае вайны з Заходнім светам, мы мусім памятаць, што яны забілі тысячы мусульман — мужчын, жанчын і дзяцей — па ўсім свеце. Наша краіна не вядзе і ніколі не будзе весці вайны супраць ісламу. Наша барацьба скіраваная на перамогу над Аль-Каідай і яе экстрэмісцкімі саюзнікамі. Як ужо пераканаліся Усама бен Ладэн і яго паслядоўнікі, нашы намаганні не будуць насіць памяркоўны характар. І хоць наш вораг не паважае ніякіх законаў і звычаяў вайны, мы і надалей будзем кіравацца высокімі стандартамі, прытрымліваючыся каштоўнасцяў, вяршэнства закона і належнай прававой працэдуры, якія мы так палымяна абараняем.
На працягу амаль дзесяцігоддзя Афганістан быў цэнтральным фронтам гэтых намаганняў. Праз усе гэтыя гады вы, жыхары Брытаніі, як і многія іншыя, хто змагаўся на нашым баку, былі нам вернымі саюзнікамі.
Давайце разам аддадзім належнае усім тым людзям, якія служылі і ахвяроўвалі сабой на працягу апошніх гадоў, бо яны ёсць часткай бесперапыннага шэрагу герояў, якія панеслі найвялікшы цяжар дзеля свабод, якімі мы карыстаемся. Дзякуючы ім мы разбілі асноўныя сілы талібаў. Дзякуючы ім стала магчымым існаванне афганскіх сіл бяспекі. І дзякуючы ім мы цяпер рыхтуемся скончыць нашую місію ў Афганістане, перадаўшы абавязкі па захаванні бяспекі афганскаму боку. І ў час гэтага пераходу мы будзем дамагацца трывалага міру з тымі, хто вызваліўся ад Аль-Каіды, хто паважае Канстытуцыю Афганістана і склаў зброю. І мы зробім усё, каб Афганістан ніколі не быў бяспечным прытулкам для тэрарызму, але моцнай, незалежнай і самастойнай краінай.
Сапраўды, нашыя намаганні ў гэтым маладым стагоддзі прывялі нас да новай канцэпцыі НАТА, што дасць магчымасць пераадольваць новыя пагрозы — такія, як тэрарызм і парушэнне аўтарскага права, хакерскія атакі і балістычныя ракеты. Але абноўленая НАТА і надалей будзе трымацца пачатковых ідэяй яе айцоў-заснавальнікаў, дапамагаючы нам аб’яднаць калектыўныя дзеянні па абароне нашых грамадзян і абапірацца на больш шырокае перакананне Рузвельта і Чэрчыля, што ўсе краіны маюць як правы, так і абавязкі, і што ўсе краіны падзяляюць агульны інтарэс у такой будове свету, дзе валадарыць мір.
Мы таксама падзяляем агульны інтарэс у спыненні распаўсюджвання ядзернай зброі. У выніку нашага лідарства краіны ва ўсім свеце блакіруюць ядзерныя матэрыялы, каб яны ніколі не трапілі ў кепскія рукі. Мы паслалі паведамленне ад Паўночнай Карэі да Ірану, што тыя, хто ігнаруе свае абавязацельствы, сутыкнуцца з наступствамі, — з гэтай прычыны Амерыка і Еўрапейскі саюз нядаўна ўзмацнілі санкцыі супраць Ірану, у значнай ступені праз лідарскую пазіцыю Вялікабрытаніі і Злучаных Штатаў. І заклікаючы іншых да адказнасці, мы будзем выконваць нашы ўласныя абавязацельствы згодна з Дамовай аб нераспаўсюджанні ядзернай зброі і імкнуцца да бяз’ядзернага свету.
Мы падзяляем агульны інтарэс у вырашэнні канфліктаў, што прымушаюць пакутаваць людзей і разрываюць цэлыя рэгіёны на кавалкі. У Судане, пасля многіх гадоў вайны і тысяч забітых, мы заклікаем Поўнач і Поўдзень не пераступаць мяжы гвалту і абраць мірны шлях. І на Блізкім Усходзе мы адзіныя ў нашай падтрымцы бяспечнага Ізраіля і суверэннай Палестыны.
Мы падзяляем агульны інтарэс у развіцці, якое папярэднічае годнасці і бяспецы. Каб дамагчыся поспеху, мы павінны адрынуць імпульс разглядаць збяднелыя часткі зямнога шара як аб’ект для дабрачыннасці. Замест гэтага мы павінны пашырыць тыя магчымасці, якія дазволілі квітнець нашым народам: мы павінны дапамагчы галодным пракарміць саміх сябе, лекарам, што даглядаюць хворых. Мы павінны падтрымаць краіны, якія змагаюцца супраць карупцыі, і паспрыяць інавацыям. І мы павінны данесці да ўсіх тую ісціну, што краіны квітнеюць тады, калі даюць магчымасці жанчынам і дзяўчынкам цалкам раскрываць свой патэнцыял.
Мы робім усё гэта, бо верым не толькі ў правы дзяржаў, але і ў правы асобных грамадзян. Гэтая вера — той самы маяк, які асвятляў нам шлях у час змагання з фашызмам і «змрочнай барацьбы» з камунізмам. А сёння гэтая ідэя праходзіць выпрабаванне на Блізкім Усходзе і ў Паўночнай Афрыцы. У краіне за краінай людзі мабілізуюцца, каб вызваліцца з-пад кіравання жалезнай рукой. І пакуль гэтыя рухі за змены існуюць усяго шэсць месяцаў, мы бачылі, як яны выдыхаліся раней — ад Усходняй Еўропы да Паўднёвай і Паўночнай Амерыкі, ад Паўднёвай Афрыкі да Паўднёва-Усходняй Азіі.
Гісторыя сведчыць, што дэмакратыя — няпростая справа. Спатрэбяцца гады, каб гэтыя рэвалюцыі дасягнулі канчатковай мэты, і на гэтым шляху будзе багата цяжкіх дзён. Улада рэдка здаецца без бою — асабліва там, дзе існуе раздзяленне па плямёнах і веравызнанні. Таксама нам усім вядома, што папулізм можа мець небяспечныя наступствы — ад экстрэмізму тых, хто выкарыстоўвае дэмакратыю, каб адмаўляць правы меншасцяў, да нацыяналізму, што пакінуў столькі незагойных ран на гэтым кантыненце ў 20 стагоддзі.
Але несумненна адно: тое, што мы назіралі і што назіраем у Тэгеране,
у Тунісе і на плошчы Тахрыр — усё гэта жаданне атрымаць тыя ж свабоды, якія мы ў сябе дома ўспрымаем як належнае. Гэта абвяржэнне таго паняцця, што людзі ў некаторых частках свету не жадаюць быць свабоднымі і дэмакратыя павінна ім навязвацца. Гэта жывы папрок перакананням Аль-Каіды, якая душыць правы людзей, і тым самым падвяргае іх бясконцай беднасці і гвалту.
Няхай ні ў кога не будзе сумневаў: Злучаныя Штаты Амерыкі і Вялікабрытанія цвёрда стаяць на баку тых, хто прагне свабоды. І цяпер мы павінны даказаць, што нашы словы не разыходзяцца са справамі. Гэта азначае інвеставанне ў будучыню тых народаў, якія пераходзяць да дэмакратыі, пачынаючы з Туніса і Егіпта, паглыбляючы сувязі ў гандлі і камерцыйнай дзейнасці і дапамагаючы прадэманстраваць ім, што свабода прыносіць багацце. І гэта таксама азначае заступніцтва за ўсеагульнае права шляхам накладання санкцый на тых, хто працягвае рэпрэсіі, шляхам умацавання грамадзянскай супольнасці і падтрымкі правоў меншасцяў.
Мы робім гэта, усведамляючы, што Захад павінен пераадолець падазронасць і недавер сярод многіх на Блізкім Усходзе і ў Паўночнай Афрыцы. Недавер, які бярэ пачатак у складаным мінулым. Тыя, каму не падабаюцца свабоды, якія мы падтрымліваем, абвінавачваюць нас у крывадушнасці на працягу многіх гадоў. І вось дзеля іх мы павінны шчыра прызнаць, што так, сапраўды, у нас ёсць доўгатэрміновыя інтарэсы ў рэгіёне — барацьба з тэрорам, часам на баку з не дужа ідэальным партнёрам, недапушчэнне збояў у пастаўках энергіі ў свеце. Але мы таксама павінны настойліва сцвердзіць памылковасць такога выбару, як паміж нашымі інтарэсамі і ідэаламі, паміж стабільнасцю і дэмакратыяй. Паколькі наш ідэалізм пацверджаны самой гісторыяй: што любыя рэпрэсіі з’яўляюцца ілжывым абяцаннем стабільнасці, што грамадства найбольш паспяховае тады, калі грамадзяне свабодныя, і што дэмакратыі — наш найбліжэйшы саюзнік.
Гэта тая ісціна, якая кіруе нашымі дзеяннямі ў Лівіі. У самым пачатку разгону дэманстрацый у Лівіі было б значна прасцей заявіць, што ўсё гэта не наша справа — што незалежнасць краіны важнейшая за забойства грамадзян унутры яе межаў. Для некаторых гэты довад мае сілу. Але мы іншага меркавання. Мы прымаем больш шырокую адказнасць. І хоць мы не можам перашкодзіць усім выпадкам несправядлівасці, ёсць сітуацыі, якія знішчаюць нашу асцярожнасць, — калі лідар пагражае масавым забойствам людзей і міжнародная супольнасць заклікае да актыўных дзеянняў. Вось чаму мы перашкодзілі забойствам у Лівіі. І мы не супакоімся да таго часу, пакуль жыхары Лівіі не будуць абароненыя і аблічча тыраніі не выйдзе на паверхню.
Мы збіраемся працягваць нашы дзеянні, з усёй сціпласцю ўсведамляючы, што мы не можам дыктаваць кожны зыход за мяжой. У рэшце рэшт, свабода павінна быць зваяваная самімі людзьмі, а не навязаная звонку. Але мы можам і павінны стаяць на баку тых, хто змагаецца. Таму што мы заўсёды верылі, што будучыня нашых дзяцей і ўнукаў будзе лепшай тады, калі дзеці і ўнукі іншых людзей будуць паспяховымі і свабоднымі — ад пляжаў Нармандыі да Балкан і Бенгазі. Гэта наш інтарэс і наша ідэя. І калі нам не ўдасца выканаць гэту задачу, хто тады зойме наша месца і які свет мы пакінем у спадчыну?
Нашы дзеянні, наша лідарства маюць важнае значэнне для пытання аб чалавечай годнасці. І таму мы мусім дзейнічаць і кіраваць з упэўненасцю ў нашых ідэалах, з неўміручай верай ў характар нашага народа, які прывёў нас сёння сюды.
Бо ёсць яшчэ адна ўласцівасць, якая робіць Злучаныя Штаты і Вялікабрытанію незаменнымі ў сённяшні гістарычны момант. І гэта ўласцівасць — наша ўсведамленне сябе як нацыі.
У адрозненне ад большасці краін у свеце, мы не вызначаем грамадзянства паводле расавай або этнічнай прыналежнасці.
Амерыканцам або брытанцам чалавека робіць не прыналежнасць да пэўнай групы, але вера ў пэўны шэраг ідэалаў — правы грамадзян, вяршэнства закона. З гэтай прычыны ўнутры нашых межаў захоўваецца неверагодная разнастайнасць. З гэтай прычыны проста цяпер ва ўсім свеце ёсць шмат людзей, якія ведаюць, што калі яны прыедуць у Амерыку, у Нью-Ёрк або ў Лондан, калі яны будуць рупліва працаваць, то могуць прынесці клятву на вернасць нашаму сцягу і называць сябе амерыканцамі. А калі яны прыедуць у Англію, то могуць распачаць новае жыццё і спяваць «Божа, беражы каралеву!» так сама, як і любы іншы грамадзянін.
Безумоўна, наша разнастайнасць можа спрычыняцца да канфліктаў. На працягу ўсёй гісторыі ў абедзвюх нашых краінах не сціхаюць гарачыя дэбаты адносна іміграцыі і асіміляцыі. І хоць гэтыя дэбаты бываюць досыць напружанымі, агулам мы прызнаем, што “багацце разнастайнасцяў” з’яўляецца нашай сілай — што ў свеце, які будзе рабіцца ўсё болей шчыльным і узаемазвязаным, прыклад нашых краін даказвае, што людзі могуць быць аб’яднаныя паводле ідэй, замест таго каб быць раз’яднанымі паводле непадабенстваў; што меркаванні і пачуцці могуць змяняцца, а старая нянавісць сціхаць; што сыны і дочкі былых калоній могуць сядзець тут у якасці чальцоў гэтага вялікага парламента, а ўнук кенійца, кухара ў Брытанскім войску, можа стаяць перад вамі ў якасці прэзідэнта Злучаных Штатаў.
Менавіта гэта вылучае нас. Менавіта таму маладыя мужчыны і жанчыны на вуліцах Дамаска і Каіра дагэтуль дамагаюцца тых жа правоў, якімі валодаюць нашы жыхары, нават калі гэты правы часам адрозніваюцца ад нашай палітыкі. З’яўляючыся дзвюма найбольш магутнымі нацыямі ў свеце, мы заўсёды павінны памятаць, што сапраўднай крыніцай нашай уплывовасці быў не памер нашай эканомікі, не магчымасці нашых вайскоўцаў і не землі, на якія мы прэтэндавалі. Сапраўднай крыніцай былі тыя каштоўнасці, якім мы ніколі не павінны здрадзіць падчас абарончых дзеянняў ва ўсім свеце — той ідэі, што кожнае стварэнне ад Бога надзеленае пэўнымі правамі, і нікому ў іх не можа быць адмоўлена.
Гэтая ідэя сфармавала нашу повязь у агні вайны — повязь, якая выявілася ў сяброўстве паміж двума нашымі найвялікшымі лідарамі. Чэрчыль і Рузвельт мелі свае адрознасці. Яны былі пільнымі назіральнікамі слабых месцаў і недахопаў адзін аднаго, калі не сваіх уласных, і былі цвёрда ўпэўненыя ва ўласнай здольнасці перамяніць свет. Але ў той канкрэтны гістарычны момант прычынай аб’яднання гэтых двух чалавек была не толькі агульная зацікаўленасць у перамозе на полі бою. Гэта была агульная вера ў канчатковы трыумф чалавечай свабоды і годнасці — перакананне, што мы можам вырашыць, чым гэта сітуацыя скончыцца.
Гэтае перакананне і сёння і жыве ў іх народах. Перад намі стаяць няпростыя задачы. Наперадзе цяжкая праца. Але мы прайшлі праз неспрыяльнае дзесяцігоддзе, і калі выпрабаванні, што чакаюць нас у будучыні, пададуцца занадта вялікімі і празмернымі, давайце звернемся да іх прыкладу і прыгадаем словы, прамоўленыя Чэрчылем у той дзень, калі Еўропа была вызваленая:
«На працягу многіх гадоў не толькі жыхары гэтага вострава, але і ўсяго свету, у душах якіх спявае птушка свабоды, азірнуцца на тое, што мы зрабілі, і скажуць “не адчайвайцеся, не здавайцеся... рушце наперад”».
Са смеласцю і мэтай, са сціпласцю і надзеяй, з верай у заўтрашні дзень, будзьма разам рушыць наперад, захоўваючы саюзніцтва, каб свет зрабіўся больш мірным, паспяховым і справядлівым.
Вялікі дзякуй.
More
Less
Translation education
Graduate diploma - Belarusian State University
Experience
Years of experience: 11. Registered at ProZ.com: Aug 2018.
Education: 2007-2012 - Belarusian State University. Philologist. Belarusian Language and Literature Teacher. 2015-2017 - Belarusian State University. Foreign Language (English) Expert and Business Administrative Assistant.
Work experience:
2018-... - English teacher for adults at private institutions.
2017-2018 - Professor at Belarusian State University (classes: Translation, Translation of Abstracts, Business Translation, Interpreting).
Portfolio